De invloed van eetpatronen op de gezondheid van medewerkers Heb je echt honger of is het tijd om te eten?

Een zak chips op de bank ‘s avonds na het eten of de wekelijkse fietstocht naar de snackbar op vrijdag. Dit zijn voorbeelden van eetpatronen. Je kunt ook gezonde eetpatronen hebben, denk aan een appel na het eten of stoppen met koffie na de tweede bak. Een eetpatroon is geen dieet maar een soort leefregel. Een patroon waar je je (zoveel mogelijk) aan vasthoudt. Maar hoe kun je ongezonde eetpatronen loslaten en meer gezonde keuzes maken?

Eten wanneer het rammelt

Jasper Alblas is een gepassioneerd coach op het gebied van gezond leven en succesvol afvallen. Hij heeft een passie voor gezonde voeding. En kan ons veel vertellen over gezondheid, het menselijk lichaam en het verband tussen eetpatronen en gezondheid. Jasper: ‘Mensen die op een vast moment eten, eten niet omdat ze honger hebben maar uit gewoonte. Het is half 1, dus we gaan eten! Onbewust verlies je hierdoor het contact met je lichaam en wordt het moeilijker om het signaal te herkennen dat je genoeg hebt gegeten. Daarnaast kom je in een ritme waardoor je je hongerig voelt als je niet op die tijd eet. Dit is te vergelijken met dieren. Als je ze op dezelfde tijd eten te geeft, krijgen ze rond die tijd altijd een beetje honger. Ook al hebben ze die dag geen poot uitgestoken.’

Maar er zitten ook zeker voordelen aan een eetpatroon. Jasper: ‘Op gezette tijden eten is ook praktisch. Zeker als je het hebt over mensen die op kantoor werken of in een fabriek. Dan heb je alleen tijd om te eten in de vaste lunchpauze en daarna niet meer. Als je dit moment overslaat, krijg je later honger en met honger kies je sneller voor ongezond eten als energierepen of een zakje chips. Ook zit er een heel groot sociaal aspect aan eten. Samen eten met je familie of gezin geeft een hele hoop waarde. Als iedereen maar zou eten wanneer hij of zij daar zin in heeft, verlies je dit sociale moment. En dat is zonde, want dat is ook erg belangrijk voor je gezondheid en geluk.’

Geen tweede bord

‘Ontbijt als een keizer, lunch als een edelman en dineer als een bedelaar.’ Deze Chinese uitdrukking kent iedereen waarschijnlijk wel. Maar klopt het? Jasper: ‘Je kunt beter niet te laat op de avond een zware maaltijd eten. Dat is met name omdat je immuunsysteem in de avond een hele hoop dingen repareert en als je een te hoog glucoseniveau en een te hoog insulineniveau in je bloed hebt, dan werkt je systeem niet optimaal. Wat je vaak in warmere landen ziet - bijvoorbeeld in Zuid-Europa - is dat mensen wel laat eten, maar het vaak ook een lichte maaltijd is. Er is ook onderzoek geweest aan het LUMC dat aangeeft dat calorieën die je in de ochtend eet, minder snel worden opgeslagen als lichaamsvet dan calorieën die je later op de dag eet. Dat zou een argument kunnen zijn om in de avond niet te zwaar en te laat te eten.’

Vergeten te eten? Geen probleem

Ooit aan intermittent fasting gedaan of gevast tijdens de ramadan? Vasten brengt gezondheidsvoordelen met zich mee. Jasper: ‘Een langere periode niet eten, denk aan 16 uur waarvan je er 8 slaapt, heeft gezondheidsvoordelen. Maar dat kan ook simpelweg liggen aan het feit dat je minder calorieën binnenkrijgt omdat je minder tijd hebt om te eten. Daarnaast zou je het ook vanuit een evolutionair perspectief kunnen beargumenteren. 20.000 jaar geleden aten we vaker voor langere periodes niet, dus dat is waar ons lichaam voor gemaakt is. Nu doen we dat niet meer, we eten eigenlijk continue.’

Lees ook

Hoe help je medewerkers gezonde keuzes maken?

Onregelmatige diensten

Draaien jouw medewerkers nachtdiensten? Dan is het treffen van gezondheidsmaatregelen extra belangrijk! Jasper: ‘Als je ‘s nachts werkt is het heel verleidelijk om te gaan eten. Dit omdat je hormoonbalans uit balans is. Je moet eigenlijk slapen maar dat doe je niet. Dan is het heel makkelijk om veel te snacken en koffie te drinken. Het verschilt van persoon tot persoon, maar weinig daglicht en geen goed slaapritme bevordert je gezondheid niet. Ik zeg altijd tegen mensen die nachtdiensten draaien dat ze moeten proberen zoveel mogelijk actief te zijn. Als jij als bewaker alleen maar op een stoel zit en naar een paar videocamera’s moet kijken, dan word je natuurlijk snel slaperig. Dus hoe actiever je bent, hoe minder slaperig je wordt en hoe minder energie je uit ongezond eten of koffie wil halen. Voor een werkgever is het belangrijk om in nachtdiensten wel echt maatregelen te treffen om het gezond te houden. Denk aan frequente beweeg- en concentratiepauzes inroosteren of taken binnen het team afwisselen.’

Vier manieren om gezond eten te stimuleren

Volgens Jasper kun je je medewerkers op vier manieren helpen met een gezonder eetpatroon. ‘De eerste manier is gezond eten beschikbaar maken. Zorg dat het makkelijk is om gezonde keuzes te maken. In de bedrijfskantine is het belangrijk dat de gezonde keuzes voor de hand liggen en niet te duur zijn. Ten tweede is het belangrijk om een cultuur te creëren in de organisatie waar gezondheid hoog in het vaandel staat. Demotiveer een snoeppot op werk en ga niet met taart trakteren als er een target is behaald. Vier het voor de verandering eens door gratis een gezonde lunch te verzorgen.

De derde manier is om medewerkers actief educatie te bieden rondom eten en gezondheid. De eerste stap naar verandering is namelijk bewustwording. Mensen weten wat ze kunnen doen. Wat zijn de kleine dingen die je kunt doen, die een grote impact hebben? Denk aan minder suiker eten, regelmatig bewegen en niet roken. De vierde manier is eigenlijk waar de werkelijke oplossing ligt. En dat is werken aan de dieperliggende mindset van medewerkers. Wat zit er nou achter het ongezonde eetpatroon? Wat ik vaak gebruik in coaching gesprekken is de vraag stellen ‘maar waar heb je nu precies honger naar?’ Vaak is het namelijk niet eten en is het iets anders en gebruiken mensen eten om een tekort in hun leven op te vullen. Maar dit kunnen ook overtuigingen uit hun kindertijd zijn, zoals ‘eet je bord leeg’ of ‘je bent op je knie gevallen, hier is een snoepje’. Snoep is iets van troost. 40 jaar later heb je na een tegenslag op werk nog steeds die conditionering. Deze dieperliggende mindset is voor werkgevers lastig om te achterhalen, maar hiervoor zou je een psycholoog of therapeut kunnen inhuren. Of denk aan een vertrouwenspersoon binnen het bedrijf.’