Wat is het verschil tussen overspannen zijn, een burn-out en depressie?
Geplaatst op 9 september 2025
| Een artikel als onderdeel van werkstress en burn-out
| 4 minuten lezen
Voel je je al een tijdje moe, snel geïrriteerd of kun je je moeilijk concentreren? Dan vraag je je misschien af: wat is er met me aan de hand? Ben ik overspannen? Zit ik tegen een burn-out aan? Of is het misschien iets anders, zoals een depressie? De klachten lijken vaak op elkaar. Toch zijn er duidelijke verschillen. In dit artikel legt universitair docent gezondheidspsychologie Margot van der Doef uit hoe je die verschillen kunt herkennen. Ook vertelt ze waarom het belangrijk is om niet te lang te wachten met hulp zoeken, als je je niet goed voelt.
Verschil tussen overspannen en burn-out
Overspannen zijn en een burn-out hebben lijken op elkaar, maar het is niet hetzelfde. Beide ontstaan door blijvende stress. Toch is er volgens Margot een verschil in ernst en herstel.
Bij overspannenheid:
- heb je tijdelijk te veel stress;
- lukt het niet goed meer om je te ontspannen;
- voel je je uit balans, maar is je batterij nog op te laden.
Bij een burn-out:
- ben je lange tijd overbelast geweest;
- ben je niet alleen moe, maar echt uitgeput;
- voelt zelfs een simpele taak als boodschappen doen te zwaar.
“Een burn-out ontstaat vaak pas na maanden of jaren van stress”, legt Margot uit. “De klachten zijn heftiger en het herstel duurt meestal langer.”
Burn-out of depressie: wat is het verschil?
Ook bij een depressie kun je je somber en moe voelen. Maar een burn-out en een depressie zijn toch echt verschillende dingen.
Bij een depressie:
- voel je je voor lange tijd somber;
- kun je nergens meer van genieten;
- zie je het nut niet meer in van dingen;
- komen negatieve gedachten vaker voor, zoals schuldgevoel of uitzichtloosheid.
“Bij een depressie staat somberheid centraal”, zegt Margot. “Je ziet nergens meer het nut van in. Je kunt nergens meer van genieten.”
Bij een burn-out:
- staat extreme vermoeidheid op de voorgrond;
- zijn je klachten meestal gekoppeld aan werk of blijvende overbelasting;
- kun je in principe nog wel plezier voelen, maar heb je daar geen energie voor.
Ook de slaapklachten verschillen. Bij een burn-out val je vaak moeilijk in slaap. Dat komt doordat je blijft piekeren of gespannen bent. Je lichaam maakt nog stresshormonen aan, waardoor je niet tot rust komt. Bij een depressie lukt inslapen meestal wel, maar word je vaak vroeg wakker. Dat komt door een verstoring in je biologische klok en hormonen. Daardoor is verder slapen lastig.
Wanneer moet je aan de bel trekken?
Als je merkt dat je stressklachten hebt, kun je vaak al zelf stappen zetten om je beter te voelen. Probeer rust in te bouwen, beweeg regelmatig en praat met iemand die je vertrouwt. Soms helpt het al om je werk anders in te delen of tijdelijk minder te doen.
Maar blijf niet te lang aankijken of het vanzelf overgaat. “Hoe eerder je erbij bent, hoe makkelijker je kunt herstellen”, zegt Margot. “Wacht dus niet tot het echt niet meer gaat.”
Merk je dat de klachten blijven of verergeren? Dan is het belangrijk om hulp te zoeken. Maak een afspraak met je huisarts of bedrijfsarts. Zij kunnen met je meedenken en samen met jou kijken wat je nodig hebt om te herstellen.
Weten wat je zelf kan doen als het even te veel wordt? Lees ook het artikel: Wat te doen bij overspannenheid of een burn-out? 10 tips van een expert
Meer weten over stress?
Voel je je vaak moe of gespannen? Of heb je het gevoel dat je altijd aan staat? Je bent niet de enige. Lees op de overzichtspagina hoe werkstress ontstaat, wat je eraan kunt doen en hoe je stap voor stap weer meer grip krijgt op je energie en gezondheid.
Margot van der Doef
Dr. Margot van der Doef is universitair docent gezondheids- en medische psychologie aan de Universiteit Leiden. Ze doet onderzoek naar werkstress en weet precies wat blijvende stress met je lichaam en geest doet.
