Digitale detox: is minder schermtijd beter? Het Trimbosinstituut vertelt

Even geen meldingen. Geen eindeloos scrollen. Geen telefoon in je hand. Veel mensen proberen het: digitaal afkicken. Maar wat is zo’n digitale detox precies? En is dat ook iets voor jou? Nastasia Griffioen houdt zich dagelijks bezig met jongeren, schermgebruik en geestelijk welzijn. Ze is bij het Trimbos-instituut onderzoeker en coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn. In dit artikel deelt ze inzichten en tips om bewuster met schermtijd om te gaan.
Lees de samenvatting
In een wereld waarin schermgebruik steeds vaker de norm is, kiezen veel mensen voor een digitale detox om meer rust en balans in hun leven te vinden. Een digitale detox houdt in dat je tijdelijk je schermgebruik vermindert, bijvoorbeeld door je telefoon en social media uit te schakelen. Dit kan leiden tot meer rust, betere focus en een beter gevoel. Onderzoek toont aan dat veel mensen slechter slapen, moeite hebben met concentratie en zich minder blij voelen door overmatig schermgebruik. Nastasia Griffioen van het Trimbosinstituut deelt waardevolle inzichten en tips om bewuster om te gaan met je schermtijd.

Wat is een digitale detox?

Een digitale detox betekent dat je een tijd niet op je telefoon zit of social media even helemaal uitzet. Dit kan een paar uur zijn, een dag of zelfs een hele vakantie. Je doet het om te kijken wat het met je doet: voel je je rustiger? Slaap je beter? Heb je meer tijd voor andere dingen?

Nastasia: “Het gaat er niet om dat je nooit meer online bent. Maar als je merkt dat je constant aanstaat, dan kan het helpen om even afstand te nemen. Zo krijg je weer ruimte om te voelen wat je zelf nodig hebt.”

Waarom minder schermtijd goed kan zijn

Veel jongeren en volwassenen merken dat te veel schermtijd invloed heeft op hun leven. Uit onderzoek blijkt dat:

  • 84% van de mensen hun telefoon vlak voor het slapengaan gebruikt. Sommige mensen slapen daardoor slechter;
  • 77% van de jongeren moeite heeft met concentreren door hun telefoon;
  • 62% van de jongeren zich minder blij voelt na het zien van perfecte beelden op social media.

Minder schermtijd kan helpen om meer rust, een betere focus en een fijner gevoel te krijgen. Nastasia stelt een simpele vraag: “Haal je uit je schermtijd wat je eruit wílt halen? Voel je je opgejaagd of leeg na een uur online, dan is het tijd om iets te veranderen.” Volgens haar is het geen vraag van goed of fout. “Het gaat erom dat je zélf ontdekt wat voor jou werkt.”

Hoe pak je een digitale detox aan?

Een digitale detox hoeft niet groot of moeilijk te zijn. Je kunt het op verschillende manieren doen – kies wat bij jou past. Nastasia zegt hierover: “Het gaat niet om perfect offline zijn. Het gaat erom dat jij de controle terugpakt.”

5 Tips voor een digitale detox

  1. Begin klein
    Stel vaste schermvrije momenten in. Bijvoorbeeld tijdens het eten of vlak voor het slapengaan. Zet ook meldingen uit. Zo word je minder snel afgeleid.
  2. Gebruik hulpmiddelen
    Leg je telefoon bewust weg, bijvoorbeeld in een lade. Of gebruik een detox-app zoals Forest of One Sec. Die helpen je pauze te nemen en bewuster te kiezen voor offline tijd. Lees in dit artikel meer over apps om je schermtijd te verminderen
  3. Doe iets anders
    Vervang je schermtijd door iets wat écht bij je past, je ontspant of energie geeft: bijvoorbeeld een wandeling, lezen, koken of met iemand kletsen.
  4. Ga offline op vakantie
    Sommige mensen kiezen voor een digitale detoxvakantie: een paar dagen zonder wifi, midden in de natuur. Maar je hoeft niet meteen groots te beginnen. Even een middag zonder telefoon kan ook al veel doen.
  5. Deel het met anderen
    Bespreek je plan met vrienden of familie. Dat maakt het makkelijker om vol te houden – en misschien willen zij ook wel meedoen.

Wil je nog meer tips om je telefoongebruik te verminderen? Lees dan hier het artikel: Telefoonverslaving? 10 tips van een expert

Meer grip op je telefoongebruik

Social media en schermen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Maar te veel schermtijd kan zorgen voor stress, slaapproblemen en minder focus. Wat de juiste balans is, verschilt per persoon. Zilveren Kruis wil jongeren en volwassenen helpen om dat evenwicht te vinden – met tips, hulpmiddelen en verhalen van anderen. Pak de controle terug over je geestelijke gezondheid. In de Mirrocursus Je smartphone de baas krijg je inzicht in je gebruik en leer je bewuster om te gaan met je smartphone. 

Nastasia Griffioen

Dit artikel is geschreven in samenwerking met dr. Nastasia Griffioen. Nastasia is onderzoeker en coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn bij het Trimbos-instituut. Ze doet al jaren onderzoek naar jongeren, technologie en geestelijke gezondheid. Ze kijkt niet alleen naar de risico’s van digitalisering, maar juist ook naar de kansen: hoe kunnen we technologie zo inzetten dat die jongeren helpt om zich goed te voelen?

schrijvende hand

Redactie Magazine