Stress is onderdeel van het prestatieproces

Paul Wylleman, prestatiemanager prestatiegedrag bij NOC*NSF

Stress vreet energie

Paul weet waar het vaak mis gaat: ‘Als iemand langere tijd negatieve spanning ervaart, stagneert de ontwikkeling van zijn talenten. Dat geldt voor atleten, maar ook voor medewerkers. Het hanteren van die stress kost dan te veel energie, waardoor je minder regie hebt over je doen en laten.

Overdosis spanning

‘Gaat het om stress of spanning?’, is volgens Paul de belangrijkste vraag. ‘Spanning hebben we nodig om te functioneren. Het is energie. Hebben we te véél spanning? Dan voelt dat als stress’, legt Paul uit. Mensen denken vaak dat je spanning moet vermijden. Maar daar gelooft hij niet in: ‘Als je met je duim hard op tafel wrijft, wordt hij warm en krijg je een blaasje. Als je dit echter vaak genoeg herhaalt, wordt de huid op je duim vanzelf dikker. Je huid maakt zich sterk en leert met die extra belasting om te gaan. Zo gaat het ook in je dagelijkse leven: leren omgaan met wisselende spanningsniveaus maakt je sterker.’

Tijd voor een energieboost

Volgens Paul moet je jezelf bij stress eerst eens afvragen of al die spanning nu wel nodig is. ‘Achterhaal de oorzaken en probeer spanning niet als stress te zien, maar als een uitdaging die om extra energie vraagt’. Je perceptie veranderen is natuurlijk makkelijk gezegd, maar hoe doe je dat? Paul: ‘Om dat teveel aan spanning als uitdaging te zien, heb je meer energie nodig. Dat betekent: bewegen, fysieke oefeningen, een goede nachtrust en mentaal herstel. Zo ben je net als een topsporter voorbereid op je uitdagingen.’

Wees op alles voorbereid

‘Atleten bereiden zich zo goed mogelijk voor op een prestatiemoment, maar kunnen niet perfectionistisch zijn. Perfectionisme betekent namelijk dat je alles wilt kunnen beheersen, en een goede sporter weet dat er altijd externe factoren meespelen. Hij weet dat zijn eigen voorbereiding het enige is dat hij volledig in de hand heeft. Het draait om aanpassings- en probleemoplossend vermogen’, benadrukt Paul.

Balans vinden en zelf doen

Jezelf voorbereiden doe je liever niet alleen, vertelt Paul. ‘Coaches, leidinggevenden en collega’s kunnen een medewerker zo goed mogelijk voorbereiden op uitdagingen die in de pijpleiding zitten. Maar uiteindelijk kan alleen de medewerker zijn of haar eigen aanpassingsvermogen verbeteren. Dus hoe beter hij begrijpt wat de uitdagingen zijn en zich vaardigheden aanleert om ermee om te gaan, hoe beter hij functioneert en denkt: ja, kom maar op met die uitdaging, ik ga ervoor!’

Concentreren kun je leren

Paul vertelt wat medewerkers kunnen leren van de topsport: ‘Concentratie is essentieel voor iedere prestatie. In sport en op de werkvloer. Een werkgever moet daarom faciliteren in een omgeving waarin medewerkers gefocust kunnen werken. Maar je kunt niet elke omgevingsfactor controleren. Kijk bijvoorbeeld naar de kantoortuin: een grote muurloze ruimte waar iedereen zit te werken. De ene medewerker vindt daarin rust en verbinding, de ander wordt afgeleid en is minder productief. Gelukkig kan je je geest trainen. Iedere topsporter weet dat. Ook dat maakt deel uit van de voorbereiding!’

Lees ook

Op zoek naar geluk in prestatiemaatschappij