Wat zijn opvliegers en wat helpt? Een arts legt het uit

Wat zijn opvliegers?

Een opvlieger is een plotseling gevoel van warmte. Het begint vaak in je borst of gezicht en trekt dan door je hele bovenlichaam. Soms voel je het ook in je armen en benen, maar daar is het vaak minder heftig. Je gaat zweten, wordt rood en kunt hartkloppingen krijgen. “Je voelt het echt opkomen”, zegt Lotte. “Alsof je in een te warm bad stapt. Alleen komt het van binnenuit en zweet je alsof je keihard hebt gesport.”

Opvliegers kunnen een paar seconden tot minuten duren. Ze komen ook 's nachts voor. Dan word je zwetend wakker. Dit heet nachtzweten.

Hoe voelt een opvlieger?

Iedere vrouw ervaart opvliegers anders. Vaak hoor je deze beschrijvingen:

• plotseling warm worden, ook ’s nachts;
• zweten op je hoofd, nek en borst;
• een rood hoofd of rode vlekken;
• hartkloppingen of een opgejaagd gevoel;
• kippenvel of rillingen achteraf: 
• koude handen en voeten tijdens of achteraf.

“Soms komt er ook een paniekgevoel bij”, zegt Lotte. “Dat maakt het nog vervelender.”

Wat is de oorzaak van opvliegers?

Tijdens de overgang verandert je hormoonbalans. Vooral de aanmaak van het hormoon oestrogeen daalt. Daardoor werkt het temperatuurcentrum in je hersenen anders. Het gaat gevoeliger reageren op kleine veranderingen. “Je lichaam denkt dat het oververhit is en zet alle bloedvaatjes in je huid open, daarom wordt je gezicht rood”, zegt Lotte. “En om af te koelen, gaat het zweten. Zo krijg je opvliegers en nachtzweten.”

Wat te doen als je een opvlieger hebt?

Helaas kun je een opvlieger niet stoppen. Maar je kunt ze vaak wel minder heftig maken. Draag bijvoorbeeld luchtige kleding en laagjes, om snel af te koelen. Zorg voor frisse lucht, zet een raam open of ga bij een ventilator staan. Blijf rustig, vertel aan je omgeving dat je 'even een opvlieger hebt' en weet dat het zo weer voorbij is. Als je je ertegen verzet is het alleen maar vervelender. “Stress versterkt opvliegers”, zegt Lotte. “Rust helpt je lijf om weer in balans te komen.”

Wat is het beste middel tegen opvliegers?

Er is geen één oplossing die voor iedereen werkt bij opvliegers. “De meeste vrouwen hebben baat bij hormonen. Alle vrouwen hebben baat bij aanpassingen in leefstijl”, zegt Lotte. “Wat bij jou past, hangt af van jouw situatie. Bespreek dat met je huisarts.”

Probeer dit zelf: 

• eet minder pittig, drink minder alcohol en koffie als je merkt dat je daar opvliegers van krijg; 
• beweeg regelmatig, bijvoorbeeld door te wandelen, fietsen of yoga; 
• doe ademhalingsoefeningen om stress te verminderen. 

Mogelijke behandelingen bij opvliegers

Als je veel last van opvliegers hebt, dan kun je denken aan:

• hormoontherapie, ook wel HST genoemd;
• medicijnen die werken op het temperatuurcentrum in je hersenen; 
• plantaardige middelen zoals rode klaver of soja;

Helpt paracetamol tegen opvliegers?

Paracetamol of pijnstillers helpen niet tegen opvliegers. “Paracetamol helpt bij een koortsreactie van je lijf, maar een opvlieger is geen koortsreactie. Je lichaam denkt alleen maar dat het het te warm heeft. Het is van binnen niet echt te warm. Daarom helpt paracetamol niet”, legt Lotte uit.

Leer meer over overgangsklachten

Wil je weten wat je kunt doen bij klachten zoals opvliegers, vermoeidheid of stemmingswisselingen? Volg hier het programma over de overgang met praktische tips en uitleg die passen bij jouw situatie.