Jongeren en social media: gevaar of kans?
Geplaatst op 30 april 2025
| Een artikel als onderdeel van socialminderen
| 5 minuten lezen
Scrollen, appen, posten … jongeren zitten bijna altijd online. Social media zijn een groot onderdeel van hun dagelijks leven. Maar wat doet dat met je hoofd? Zorgt het voor verbinding en plezier? Of juist voor stress en prestatiedruk? Volgens gedragswetenschapper Nastasia Griffioen, coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn van het Trimbos-instituut, is het geen vraag van goed of fout. “Sociale media zijn niet goed óf fout. Het gaat erom hoe jongeren het gebruiken en waarom.”
Lees de samenvatting
Gedragswetenschapper Nastasia Griffioen van het Trimbos-instituut benadrukt dat het gebruik van social media zowel voordelen als nadelen heeft. Terwijl jongeren steun en herkenning kunnen vinden, kunnen ze ook geconfronteerd worden met prestatiedruk door de constante stroom van perfecte beelden. Het is belangrijk om niet zwart-wit te denken over social media; hoe jongeren het gebruiken en de invloed ervan op henzelf zijn cruciaal. Open gesprekken met ouders en leeftijdsgenoten kunnen helpen om jongeren te ondersteunen in het gezond gebruik van social media.
Jongeren zijn altijd verbonden
Jongeren gebruiken social media voor bijna alles. Ze houden er contact mee met vrienden, kijken filmpjes om te ontspannen, laten zien wat ze doen of wie ze zijn en doen er inspiratie op. Nastasia zegt hierover: “Sociale media zijn een plek waar jongeren zich kunnen laten zien. Ze vinden er steun, herkenning en humor. Maar als je alleen nog online leeft, dan kan je uit balans raken.”
Prestatiedruk door social media
Op Instagram en TikTok lijkt alles perfect: mooie lichamen, goede cijfers, leuke feestjes. Jongeren zien dat elke dag. Volgens Dr. Nastasia Griffioen, onderzoeker en coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn bij het Trimbos-instituut, weten veel jongeren heel goed dat wat ze online zien niet altijd realistisch is. “Veel jongeren kunnen daar prima mee omgaan,” zegt ze. “Maar voor sommigen kan die constante stroom aan perfecte beelden toch druk geven. Bijvoorbeeld over hoe ze eruit moeten zien of wat ze moeten bereiken. Dat kan invloed hebben op hoe ze zichzelf en hun eigen leven zien.”
Social media zijn ook waardevol
Toch zijn social media niet alleen slecht. Jongeren gebruiken social media ook om steun te vinden of om hun stem te laten horen. “Als iemand bijvoorbeeld worstelt met zijn geestelijke gezondheid, dan kan het enorm helpen om online herkenning te vinden”, zegt Nastasia. “Jongeren kunnen zich gehoord en gezien voelen op een manier die zij offline misschien niet ervaren.”
Dat kan bijvoorbeeld via een openhartige video van een leeftijdsgenoot, een community (online gemeenschap) waar je je welkom voelt, of grappige content die spanning wegneemt. “Humor, creativiteit en verbinding zijn óók belangrijke onderdelen van het online leven”, zegt Nastasia.
Volgens haar moeten we daarom stoppen met zwart-witdenken over social media. “Het is niet óf goed óf slecht. Het gaat erom hoe je het gebruikt, hoeveel invloed het op jou persoonlijk heeft. En of je daarover kunt praten. Vraag eens: hoe gaat het met je? Wat zie je online? Wat doet dat met jou?” Door dat gesprek open te voeren met ouders en leeftijdsgenoten snapt iemand welke mix aan invloeden sociale media hebben. Zo ontstaat er ruimte voor verandering.
Hoe help je jongeren om social media gezonder te gebruiken?
“Jongeren willen zelf grip”, zegt Nastasia. “Ze willen leren hoe ze hun tijd online kunnen sturen. Dat lukt als we ze serieus nemen en samen zoeken naar wat werkt.”
Wat kun je doen als ouder, begeleider of jongere zelf? In het artikel Wat als social media je onzeker maakt? Tips van een expert lees je meer.
In kleine stapjes minder social media
We zijn bijna altijd online. Maar te veel schermtijd kan zorgen voor stress, onzekerheid en vermoeidheid. Daarom helpt Zilveren Kruis jongeren om het evenwicht te vinden die bij hen past. Met tips, hulpmiddelen en eerlijke verhalen. Wil jij ook in kleine stapjes beginnen met minder social media? Download dan de Actify-app en begin direct om gezonde gewoontes aan te leren.
Nastasia Griffioen
Dit artikel is geschreven in samenwerking met dr. Nastasia Griffioen. Nastasia is onderzoeker en coördinator van het Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn bij het Trimbos-instituut. Ze doet al jaren onderzoek naar jongeren, technologie en geestelijke gezondheid. Ze kijkt niet alleen naar de risico’s van digitalisering, maar juist ook naar de kansen: hoe kunnen we technologie zo inzetten dat die jongeren helpt om zich goed te voelen?
