Social media en negatief zelfbeeld: zo beïnvloeden perfecte beelden je

Je scrolt door Instagram of TikTok. Iedereen lijkt knap, gelukkig en succesvol. Jij voelt je ineens ... minder. Herkenbaar? Dan ben je niet de enige. Op social media zie je vooral de mooiste momenten van anderen. Maar wat doet dat met hoe jij naar jezelf kijkt? Wouter van den Bos, gedragswetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, onderzoekt hoe jongeren omgaan met social media en digitale prikkels. In dit artikel legt hij uit waarom je jezelf gaat vergelijken – en hoe je dat beter aanpakt.

Wat is een negatief zelfbeeld?

Als je een laag zelfbeeld hebt, dan ben je vaak onzeker over jezelf. Je denkt dat anderen beter zijn, slimmer, mooier of leuker. Je twijfelt veel aan jezelf en bent kritisch op je eigen prestaties of uiterlijk. Volgens Wouter spelen social media daarin een grote rol: “Veel jongeren vergelijken zichzelf met anderen online. Je ziet daar alleen de hoogtepunten. Zonder dat je het doorhebt, denk je: ik ben niet goed genoeg.”

Samen met Doortje Smithuijsen maakte Zilveren Kruis een podcast hierover: Gevangen in je feed. Hierin vertellen 3 jongeren over het (negatieve) effect van social media op hun leven.

Waarom social media je onzeker maken

Vroeger vergeleek je jezelf met klasgenoten of mensen op televisie. Nu heb je 24 uur per dag toegang tot de levens van duizenden anderen – via je telefoon. Je ziet vakanties, diploma’s, strakke lichamen en populaire posts. Het lijkt alsof iedereen een beter leven heeft dan jij.

Dat komt deels door het algoritme. Dat is een soort slimme code in apps zoals Instagram en TikTok. Het laat jou vooral zien wat je eerder hebt aangeklikt of mooi vond. Wouter: “Je denkt dat je zelf kiest wat je ziet, maar het algoritme kiest met je mee. Daardoor krijg je steeds meer van hetzelfde. En als dat vooral perfecte beelden zijn, dan lijkt het alsof dat normaal is.”Dat constant vergelijken maakt je onzeker. Je ziet alleen wat anderen laten zien – niet hoe het echt met ze gaat. En hoe vaker je die beelden ziet, hoe meer je gaat twijfelen aan jezelf.

Wat kun je doen om je zelfbeeld te verbeteren?

Wouter: “Je hoeft social media niet meteen te verwijderen. Het helpt al om anders te kijken en goed te bedenken wat je nou ziet.” Onderzoek laat zelfs zien dat een week pauze van social media al helpt. Jonge vrouwen voelden zich na zo’n pauze duidelijk beter over zichzelf.

6 tips om je zelfbeeld te verbeteren:

  1. Kijk kritisch naar wat je volgt. Volg accounts waar je blij van wordt.
  2. Gebruik de knop ‘Niet interessant’. Zo ziet het algoritme wat je liever niet wilt zien.
  3. Praat erover. Je bent niet de enige die zich onzeker voelt.
  4. Vergelijk minder. Bedenk dat je niet het hele plaatje ziet.
  5. Doe meer offline. Buitenspelen, sporten of tijd met vrienden helpt om je beter te voelen.
  6. Beperk je schermtijd. Minder scrollen = minder vergelijken = meer rust.

Wil je weten hoe je meer invloed krijgt op wat je ziet? Lees dan het artikel ‘Meer grip op je feed? Zo beïnvloed je wat je ziet op social media’.

Verbeter je zelfbeeld 

Perfecte plaatjes kunnen je onzeker maken. Maar je staat er niet alleen voor. Zilveren Kruis helpt jongeren en volwassenen om beter om te gaan met schermtijd en sociale vergelijking.

Versterk je zelfbeeld stap voor stap: met praktische tips, verhalen van anderen en handige hulpmiddelen. Pak de controle terug over je tijd én je gevoel. Wil jij aan de slag met het verbeteren van je zelfbeeld? Download de Zilveren Kruis Wijzer-app en ga naar de online geestelijke zelftest.

Wouter van den Bos

Dit artikel is geschreven in samenwerking met dr. Wouter van den Bos. Wouter is gedragswetenschapper. Hij onderzoekt hoe jongeren beslissingen nemen en leren in een wereld vol sociale prikkels. Hij is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en bestudeert de invloed van technologie en sociale media op de ontwikkeling van jongeren.

schrijvende hand

Redactie Magazine