Hoe kan ik mij kwetsbaar opstellen als leidinggevende? Kwetsbaarheid op de werkvloer

“Je kwetsbaar opstellen als leidinggevende is eigenlijk geen vraag maar een voorwaarde”, aldus Wicher Schols. Hij is organisatiecoach, auteur van ‘De gouden gespreksgids’ en docent bij The School of Life. Wij vroegen hem naar het belang van kwetsbaarheid.

Een sterke vertrouwensband

Allereerst, kwetsbaarheid? Wat is dat eigenlijk? Volgens de definitie van dr. Brené Brown: "Kwetsbaarheid is de moed hebben om jezelf te laten zien als je de uitkomst niet onder controle hebt." Maar als je het doet, levert het mooie dingen op. Wicher: “Door je kwetsbaar op te stellen, versterk je de veiligheid en het vertrouwen. Op het moment dat je een vertrouwensband hebt, kun je meer op elkaar rekenen, op elkaar bouwen, is het makkelijker om samen te werken en kun je veel eerlijker zijn naar elkaar. Je niet kwetsbaar opstellen geeft het gevoel dat je dingen achterhoudt. Mensen voelen toch wel aan dat er iets zit.”

‘Wees zo kwetsbaar mogelijk’

Veel mensen hebben het gevoel dat ze afhankelijk worden van een ander als ze zich kwetsbaar opstellen. Wicher: “Dit is een misrekening. Want je bent al afhankelijk van de ander en dat ontstaat niet pas op het moment dat je je meer kwetsbaar opstelt. Het punt is eigenlijk dat je de ander niet vertrouwt, dat je bang bent dat de ander aan de haal gaat met jouw kwetsbaarheid. Tuurlijk moet je dingen wel eens slim spelen in een organisatie, maar in je team - waarin je een vertrouwensband hebt - zou ik toch wel willen zeggen: wees alsjeblieft zo kwetsbaar als nodig is en je kan.” 

“Als je kwetsbaar bent en iets vertelt over je privé-situatie - denk aan een kind dat slecht slaapt - dan begrijpen je collega’s het ook beter wanneer je even niet zo goed aan het opletten bent. Als je het niet vertelt, hebben ze toch wel door dat je niet goed oplet en vragen ze zich af wat er met je aan de hand is. Als je erover praat, maak je het ook bespreekbaar.” 

Extra aandacht

Tijdens de coronacrisis werd het voor ons nog moeilijker om ons kwetsbaar op te stellen. Wicher: “Corona heeft ervoor gezorgd dat we ons werk inhoudelijk goed aan het doen waren doordat processen geoptimaliseerd werden. Maar daarnaast zorgde het thuiswerken ervoor dat we weinig tijd hadden voor persoonlijk contact met collega’s. Omdat we zoveel mogelijk zijn gaan thuiswerken, valt het informele stuk weg. Denk aan het het samen weglopen na een vergadering, samen in de auto zitten of elkaar ontmoeten bij het koffiezetapparaat. Die gesprekken zijn er niet meer. En je gaat ook niet snel in een online vergadering vragen hoe iemands weekend was. Dus corona heeft veel schade aangericht aan het emotionele aspect van het werken. Het resultaat ervan is dat mensen nog minder geneigd zijn om zich kwetsbaar op te stellen.” 

Begin klein met kwetsbaarheid

Hoe geef je meer ruimte aan kwetsbaarheid in de werkcultuur? Wicher: “Wat helpt is om klein te beginnen. Bijna iedereen vindt het vervelend om dingen voor een groot publiek of een grote groep te doen, in plaats van in een klein comité. Dus de eerste stap kan zijn om het met één of twee collega’s te bespreken en op het moment dat je merkt hoe ze reageren - dat het goed gaat en dat je je er prettig bij voelt - kun je het steeds groter maken. Het allerbelangrijkste hierin is aandacht en tijd voor elkaar. Als je alleen maar heel hard zit te rammen met elkaar en alleen maar bezig bent met de inhoud van je werk, dan neem je eigenlijk geen tijd om elkaar beter te leren kennen. Zo ontstaat die vertrouwensband en kwetsbaarheid ook niet.”

Vraag om hulp

Wicher vertelt dat dit onderwerp niet alleen voorbehouden is voor leidinggevenden, maar dat iedereen zijn verantwoordelijkheid hierin zou moeten nemen. Wicher: “Maar als leidinggevende wordt er wel vaak naar je gekeken. Dus dan moet je dit soort thema’s wel serieus nemen. Het is op een bepaalde manier wel jouw verantwoordelijkheid dat het goed zit en het team lekker met elkaar samenwerkt. En als je niet helemaal weet hoe dit moet - of je er niet helemaal senang bij voelt als leidinggevende - dan kun je natuurlijk ook gewoon vragen aan je team waar ze behoefte aan hebben en wat ze willen doen. Dat is een mooie manier om kwetsbaarheid te tonen!”

Lees ook

Een positieve organisatiecultuur volgens Robert Kegan