Je medewerkers ondersteunen bij tegenslagen

Liever lezen dan luisteren?

Arjen Banach: Hoe manage jij de boel thuis als er ook nog drie kinderen op de achtergrond staan te schreeuwen terwijl je je call aan het doen bent? En ik denk dat dat gesprek openen, wederom de belangrijkste rol is voor jou als manager. 

Met vaccins in zicht lijkt er licht aan het einde van de coronatunnel te komen, voor je medewerkers en voor jou betekent dat de laatste loodjes en omdat die best zwaar kunnen zijn, kunnen je medewerkers wel wat ondersteuning gebruiken. Op zoek naar een gezonde dosis veerkracht en motivatie dus. En dat ga ik doen met Niek van den Adel. Niek, welkom in de podcast. 

Niek van den Adel: Dank je wel.  

Arjen Banach: Leuk dat je te gast bent. Waar zijn we vandaag?

Niek van den Adel: Nou, wij lopen slash rollen op de Blaricumse hei, een plek waar ik graag met de hond ook ga wandelen. 

Arjen Banach: Ah, kijk.

Niek van den Adel: Een mooi stukje heide in het midden van het land. 

Arjen Banach: Prachtig. En je zegt: we lopen slash rollen. Want vandaag is het naast duizend stappen ook duizend omwentelingen zouden we kunnen zeggen. En eerste even bij het begin beginnen. Wie is Niek van den Adel? 

Niek van den Adel: Nou, ik ben trotse papa van drie hele mooie dochters, getrouwd met [Kim? 00:01:06].  Werkzaam ben ik als spreker, als schrijver. En ik spreek, schrijf veel over de thema's veerkracht, omgaan met veranderen, omdat dat ook behoort bij mijn dagelijks bestaan. En je noemde net al heel mooi even de omwentelingen in plaats van de stappen, dus ik rol mijzelf hier voort. Dat heeft er mee te maken dat ik op 28-jarige leeftijd onderuitging met mijn motorfiets en daar een hoge dwarslaesie aan op liep en zodoende rollend door het leven ga. 

Arjen Banach: En dat heeft er eigenlijk die gebeurtenis, ja, dat is natuurlijk een gebeurtenis die tekent je voor het leven, maar die heeft er ook voor gezorgd dat jij veerkrachtig om hebt moeten gaan met wat er op je pad komt.  

Niek van den Adel: Ja. Het is niet echt een, het is niet echt een keuze, dus je moet wel. Dus of je nou wilt of niet, dus het is ook niet dat ik nou denk ik nou per se beter in ben dan zo veel andere mensen. Ik ben me er alleen wel in gaan verdiepen, omdat buiten die dwarslaesie er een aantal complicaties bij kwamen, waardoor ja, op dagelijkse basis verandert, dus vandaag is een goede dag. Gelukkig, voor deze wandeling. 

Arjen Banach: Kijk, fijn.  

Niek van den Adel: Maar zeker niet altijd. En hoe buig je dat dan om, dat vind ik wel een heel interessant thema. 

Arjen Banach: Mooi. En zou jij aan het begin van ons gesprek ook nog eens eventjes voor de luisteraar veerkracht eens kunnen duiden? Want ik denk dat iedereen het wel kent, maar wat is het nou eigenlijk?  

Niek van den Adel: Ten eerste zijn wij het enige landje ter wereld wat daar een speciaal woord voor heeft. 

Arjen Banach: Is dat zo?  

Niek van den Adel: Dat is wel heel bijzonder. Ja. Dus de Engelse gebruiken resalier in het Duits, résilience in het Frans. Wat er nou bijzonder aan is, is dat, ik zeg dat veerkracht had eigenlijk een werkwoord moeten zijn, want het vergt gewoon keihard werken om om te gaan met veranderen, met tegenslag. Of dat nou in je organisatie is of privé, het is gewoon keihard werken. Mensen denken wel vaak dat als je een veer onder spanning zet dan veert die terug naar zijn oude staat. Alleen ik denk dat veerkracht iets meer is dan dat, dus als je zo'n veer loslaat dan buigt die ook altijd een beetje door naar de andere kant, weet je, dan springt die even door. En ik vind dat gebied juist interessant. Dus hoe kan je nou eigenlijk groeien na tegenslag? Wat kan je er ook van leren en hoe kan je het ombuigen in iets wat je misschien ook wel verder brengt in het leven?

Arjen Banach: Prachtig. Mooi gezegd. Oké, dus dat is wat veerkracht eigenlijk is. Wat mij gelijk al fascineert, je zegt die veer die kan naar, als je die indrukt dan springt die weer omhoog, maar kan die ook beneden blijven? Want dat zie je toch bij sommige mensen soms ook wel eens gebeuren dat het dan juist niet meer goed komt?

Niek van den Adel: Jazeker. Zeker. Je hebt verschillende coping mechanismes natuurlijk. Maar je hebt mensen die blijven in hun oude staat, of gaan in een slachtofferrol zitten of: het is niet eerlijk. En wat ik dan eigenlijk altijd bij benoem: het leven is per definitie niet eerlijk. Iedereen krijgt zijn portie tegenslag wel. Wat ik alleen belangrijk vind voor dat dit een of ander mister positivo verhaal wordt, waarin je een beetje positief gaat denken dat je er dan wel komt, een heel groot gedeelte gewoon in je DNA is vastgelegd. Dus 50 procent van je veerkrachtvermogen zit gewoon in je kop en 50 procent kan je dus ook ontwikkelen. Alleen iedereen vecht op zijn eigen manier, dus mensen zeggen wel eens: ow, wat knap van jou, je bent niet achter de geraniums gaan zitten. Ik ken dus niemand die achter de geraniums zit. Dus ja, mensen die erin blijven zitten, die zijn ook aan het vechten, die zijn ook aan het knokken, maar hebben gewoon misschien net een stukje minder veerkrachtig DNA meegekregen, of hebben hele andere omstandigheden. Weet je, ik heb drie prachtige dochters en een liefdevolle vrouw, een heerlijk huis, werk wat ik fijn vind. Dan is het een heel stuk makkelijker om om te gaan met alles wat er nu om ons heen gebeurt als dat je student bent driehoog achter, geen vriendinnetje en geen balkonnetje. Toch? 

Arjen Banach: Jazeker. Want dat is ook wel interessant, want hoe kijk jij nu naar deze tijd, we zeiden net in het introductie al, corona dat hebben we nu ruim een jaar gehad, er lijkt licht aan het einde van de tunnel te komen. Hoe belangrijk is veerkracht in deze tijd? 

Niek van den Adel: Ja. Mega. Zo niet het belangrijkste, denk ik. En dat merk ik natuurlijk zowel persoonlijk als ook bij de bedrijven waar ik spreek. Kijk, we denken nu dat die derde golf, nou of die er nou wel of niet komt, het vaccin, of het nou wel of niet helemaal gelijk af gaat zwakken, maar de klap moet nog komen. En ik ben echt een hele positieve jonge man, alleen de klap moet nog komen. Want misschien herken je het wel, dat je altijd ziek wordt als je op vakantie gaat.

Arjen Banach: Ja. 

Niek van den Adel: Dus je hebt een hele lange tijd keihard gewerkt, je gaat in een staat van rust en dan zegt je lichaam: ah, lekker en nu laat ik het eruit. Ja, en dat gaan we nog krijgen. Dus we zitten al heel lang in standje doorzetten. En dat doorzettingsvermogen dat is een hele belangrijke eigenschap om veerkrachtig te zijn. Alleen dus om het moment dat zo direct weer de maatschappij opengaat, de bedrijven open gaan, weer gaan, dan zul je gaan zien dat heel veel mensen heel lang hebben volgehouden en dan om gaan vallen en dat is niet, dat is geen negatieve blik, alleen dat is gewoon hoe het werkt, ook bij mezelf werkt. Ja, ik ben ook die jongen die altijd ziek wordt op vakantie. 

Arjen Banach: Wat levert veerkracht nou eigenlijk op als je bijvoorbeeld gaat kijken binnen organisaties, want daar mag je natuurlijk heel veel komen vertellen over dit thema, want levert het op als je nou als organisatie, als team, als je er aandacht voor hebt en het gaat goed? 

Niek van den Adel: Nou, interessant natuurlijk, zeker voor de mensen die aan het luisteren zijn nu. Kijk, ik, dit is mijn missie. Ik maak mensen veerkrachtig en organisatie wendbaar, zodat ze van waarde blijven op een aarde die het waard is om op te leven. Een heel mooi zinnetje, heb ik heel lang over nagedacht. Maar ik meen hem compleet. Dus als jij als manager, dan wel in de HR, ervoor zorgt dat je een veerkrachtige wendbare organisatie hebt, en ik blijf even weg bij het woordje agile, wendbaarheid in je hoofd, wendbaarheid in de mens, dat een mens mee wil kunnen veranderen, nou, dan zorg je er niet alleen voor dat je zelf, maar ook dat je organisatie, eigenaar blijft van de toekomst. Dat je dus, weet je, de wereld gaat sneller en sneller veranderen. En heb jij een organisatie gefaciliteerd waarbij mensen zo veerkrachtig zijn dat als we dus, nou bijvoorbeeld zo'n hele digitale evacuatie die we nu hebben gehad, dat je die aankan, en niet alleen in je processen, maar in je mensen. En dat vind ik wel een rol van een manager of een HR-professional, om dat gedeeltelijk te faciliteren.

Arjen Banach: Zijn er dan nog meer dingen als je kijkt, bijvoorbeeld binnen organisatie, om die veerkracht te verhogen? 

Niek van den Adel: Ja, mega. Kijk, alle key notes die ik momenteel geef gaan eigenlijk helemaal niet over veerkracht, die gaan eigenlijk over verbinding. We zijn dit laatste jaar enorm de verbinding met elkaar kwijtgeraakt. En kijk, je hoeft dit niet alleen te doen. Ik ben niet de enige die het moeilijk heeft gehad de afgelopen jaar. En dus, waar ik veel terugkrijg dat mensen juist die verbinding missen. En dan starten we onze achtste zoomcall van de dag, met weer productiecijfers, of protocollen, of regels of nieuwe dingen. En ik geloof het als we even vijf minuten per meeting besteden aan: hé, hoe gaat het nou eigenlijk met je? Hé, ik red het ook eventjes niet. Even stil staan, dat je het gewoon even niet mag redden, dus even niet alleen maar van die blije eikels zoals mij uitnodigen, maar ook dat je het even gezamenlijk niet mag redden, en dat is een enorme verbintenis. Alleen door daar overheen te gaan, voelen we ons allemaal niet lekker, alleen praten we er niet over met elkaar. Dus ik denk, ja, al faciliteren dat mensen daar bewust bij stil gaan staan, daar smeet je zo'n verbintenis mee, maar geef je mensen ook het idee: oké, ik hoef het dus niet alleen te doen. En die is mega belangrijk, om veerkrachtig, en dus ook wendbaar te kunnen zijn als organisatie.

Arjen Banach: En wat je daar op het laatst zeg is misschien nog wel het begin van het überhaupt veerkrachtig kunnen zijn, en dat is namelijk die bewustwording. Maar dat betekent allereerst dat je er ook bewust van moet zijn bijvoorbeeld in zo'n tijd waar we nu met elkaar leven, of hebben geleefd, voor een lange tijd, dat je invloed hebt, dat je daarin mag kiezen. Hoe kan je die bewustwording dan nog bij jezelf of misschien wel bij mensen om je heen aanwakkeren? 

Niek van den Adel: Ja, ieder heeft daar natuurlijk zijn eigen methodes voor. Degene die bij mij eigenlijk altijd werkt is vertragen. 

Arjen Banach: Vertragen? 

Niek van den Adel: En ik denk dat dat stap numero één in welke bewustwording dan ook. Kijk, het leven zeker de laatste jaren is één grote rat race en voordat je het weet heb je 45 e-mailtjes, 200 Whatsappjes open staan. En ben je alleen maar bezig om de trein te halen. Zo vind ik het leven nog wel eens voelen. Zo alleen maar drukker en drukker en vanuit haast, vanuit druk zijn, is het onmogelijk om om te gaan met al die veranderingen om je heen, omdat je letterlijk de focus niet hebt, dus mijn eerste stap met iedereen altijd zal zijn: ga vertragen, wordt rustig. 

Arjen Banach: Maar ondertussen, ik onderbreek je even, vind ik wel leuk om te zien, we moeten even omdraaien, omdat we door een bootcampclubje heen lopen en dat zijn niet mensen van onze leeftijd, dit zijn mensen die denk ik de 60 ruim gepasseerd zijn. 

Niek van den Adel: Ja, mooi hé. 

Arjen Banach: Die zitten hier op een toch een druilerige regenachtige dag op de heide zitten ze hier te bootcampen, alsof ze jou, de podcast die uit moet komen, alsof ze hem al geluisterd hebben. 

Niek van den Adel: Ik wou zeggen. Nou, maar ook dit is dus, kijk, voordat je bij vertragen denkt je moet mediteren, of je moet mindfulness doen, sporten is een hele mooie manier om te vertragen, voor een hele hoop mensen ook hun hoofd leeg krijgen. En dan kom je terug en dan denk je: wacht, he he, ik kan het weer even aan. Voor mij is dat een boek lezen, wandelen, beter rusten, praten met vrienden, maar vertragen, voelen, versnellen, dat zijn de drie V's. Maar eerst tot rust komen, en vanuit rust kom je tot kracht. Stilstaan is vooruitgang. Ik kan er een hele hoop oneliners in gaan gooien nu, maar dat is wel het gene wat ik het allerlastigste vind, want het lijkt wel alsof ik zo veel moet doen de hele tijd en dat even loslaten, letterlijk stil gaan staan, ja, daar zit je kracht, en dan ga je voelen: hé, hoe gaat het eigenlijk met me, ik zit helemaal niet lekker in mijn vel. Ja, en dan krijg je dus: oké, dan moet ik nu gaan bewegen, dan moet ik nu iets aan mijn sociale omgeving gaan doen, iets aan mijn gedachtes gaan doen, iets aan mijn zingeving gaan doen.

Arjen Banach: Die rust is dus heel belangrijk, Niek. Maar die rust, ja, hoe vinden we die nu op het werk? Want het lijkt wel alsof we een beetje kantoortje thuis zijn gaan spelen en ja, we zien dat mensen, ja, die rust eigenlijk helemaal niet meer ervaren. Hoe zorgen we nou binnen je team ervoor, of misschien wel als leidinggevende dat je toch die rust in het werk houdt?  

Niek van den Adel: Ja, inbouwen. Dus faciliteren. Ik denk dat daar de grootste zit. Dus allereerst is het ook hier weer bewustwording, dus mensen er bewust van maken hoe belangrijk dit is. En dan heb je denk ik als organisatie, of als manager, de rol om dit letterlijk in te gaan bouwen. Dus als jouw dag vol zit, inderdaad met die team zoomcalls, waar we letterlijk heel erg moe van worden, met elkaar, op het moment dat die hele dag door geblokt is met agenda afspraken, dan kon dat in de normale tijd wel, maar dat kan niet in tijden van stress, dus ik denk dat je als manager een hele belangrijke rol te spelen hebt om dat in te bouwen. Nou, hoe doe je dat nou? Dat kan letterlijk dus door een andere agenda aan te houden, dat kan letterlijk dat je andere oefeningen met mensen gaat doen. Dat kan letterlijk dat je mensen rustmomentjes thuis geeft, dus in plaats van een bosje bloemen geef mensen maar eens een ontspanningsmassage of wat dan ook maar met mensen doen. Maar als organisatie kan je natuurlijk rustmoment in gaan bouwen. En dat hoefde normaal niet, maar dat moet in deze tijden. Dus ik denk dat dat je grootste rol is als manager.

Arjen Banach: Dus dat is al belangrijk, hebben we met elkaar een moment van rust? 

Niek van den Adel: Zeker.

Arjen Banach: Om tot veerkracht te komen. 

Niek van den Adel: Ja 

Arjen Banach: En nu zou het heel goed kunnen dat, ja, diverse mensen in een team, dan is het toch de vraag hoe zorg je als HR, als manager weer ervoor dat daar ook die veerkracht kan komen, dat je daar bijvoorbeeld ook ruimte hebt om tot rust te komen, om met elkaar ook echt open en eerlijk te delen hoe het nu met je gaat? En ja, die veiligheid is lang niet in ieder team. Hoe zie jij dat?  

Niek van den Adel: Nou ja, het lastigste is dat als je een giftige omgeving hebt en je gaat de shit in, wat er nu natuurlijk is gebeurd, dan is het enorm lastig om als team wendbaar te blijven omdat je gewoon te veel personen in een team hebt zitten, die of met elkaar die veerkracht niet kunnen vinden of het zelf niet kunnen vinden. En de ideale oplossing zou natuurlijk niet zijn ontsla het hele team maar, want dat is natuurlijk ook niet heel handig als ik dat advies ga geven. Dus ik denk dat de oplossing hier ligt, is de openheid tot het gesprek wederom. Normaal gesproken is dat niet nodig, maar wel op tijden dat het slechter gaat. En wat betekend dat nou, dat je dus letterlijk weer dit gesprek gaat open, iedereen vecht. Het is niet zo dat ik veerkrachtiger ben dan de ander, of Piet of Henk het beter doet dan de ander, maar hoe vaak hebben we dit gesprek met elkaar? Hoe gaan we hier eigenlijk mee om? Dus als ik nu kijk naar teamsamenstelling of organisaties waar het heel goed gaat. Nou, ik vind bijvoorbeeld CoolBlue zo'n leuk voorbeeld nu, daar hebben ze letterlijk een aantal veerkrachtmanagers in dienst genomen, die niks anders doen dan aan de veerkracht van de organisatie werken en aan teams werken. Maar dat is bewust erbij stil staan. Dus mijn advies zou zijn: als je het niet redt in je team ga er alsjeblieft over praten. Piet, Henk, Truus, hoe doe jij het? Waar loop jij tegen aan? Hoe manage jij de boel thuis als er ook nog drie kinderen op de achtergrond staan te schreeuwen terwijl jij je call aan het doen bent? En ik denk dat dat gesprek openen, wederom de belangrijkste rol is voor jou is als manager.

Arjen Banach: En dat zou je eigenlijk misschien nog wel samen kunnen vatten in de menselijkheid weer een beetje terugbrengen, in plaats van alleen maar over het werk te hebben.  

Niek van den Adel: Ja, ik denk dat dat, ik wou dat ik 'm zelf had gezegd. Ja.

Arjen Banach: Hé, wat is voor jou nou, als jij kijkt naar organisaties waar je binnenkomt, je noemde net bijvoorbeeld CoolBlue, of een team waarmee je mag werken, waarvan zie jij nou van: ja, dit zijn nou veerkrachtige teams. Wat zie je dan bij dat soort mensen? Wat is het fundament, het basis ingrediënt? 

Niek van den Adel: Het is, dat is heel lastig te zeggen, omdat die zo divers is, maar als je hier natuurlijk al twee of drie of vier of vijf jaar geen aandacht aan gegeven hebt, dan heb je nu gewoon echt een heel groot probleem. Dan hebben we het over twee organisaties, dat is of de verwaarloosde of de verwende organisatie. En de verwaarloosde organisatie, we hebben gewoon al jarenlang geen aandacht hebben gegeven aan verbinding, persoonlijke ontwikkeling, teamsamenstellingen, maar gewoon door zijn gegaan op productiecijfers, ja, heb je nu gewoon een probleem. Kan ik hartstikke mooie tips geven, maar ga je het gewoon niet meer redden, dat had je eerder moeten doen. En dat klinkt heel makkelijk, als je nou wel in die situatie zit, ja, dan kan je er natuurlijk wel mee beginnen. Dus de organisaties die ik nu ken, en dat zijn bijvoorbeeld een aantal, ik praat liever op afdelingsniveau merk ik trouwens. Organisaties vind ik lastig, maar op afdelingsniveau zie ik echt een aantal afdelingen die het gewoon heel goed redden. Nou dat zijn de afdelingen die gezamenlijk bijvoorbeeld tijd hebben besteed aan bewegen, dan wel achter een camera, dat zijn mensen die met elkaar het gesprek aan zijn gegaan, dat zijn mensen die heel veel bewust aandacht hebben gegeven aan die menselijkheid. En als ik hem weer terugtrek op mezelf dan is dat bij mij precies hetzelfde. Ik kan mijn hele handicap, mijn hele dwarslaesie proberen te analyseren en in productiecijfers te vatten, maar uiteindelijk gaat het erover hoe goed zorg ik voor mijzelf, voor mijn lichaam, voor de mensen om me heen? En heb ik af en toe nog eens een heel mooi gesprek op de Blaricumse hei, waardoor ik mij letterlijk, ik ga hier met meer energie uit dan dat ik erin ging. Dus misschien is deze podcast wel, nou ja, een oplossing voor veel meer. Zeker.

Arjen Banach: Mooi. Heb jij tot slot nog, toch nog een tip, een uitsmijter voor mensen die, ja, moeite hebben om kracht te vinden in deze tijd in organisaties of in privé waarvan je zegt: nou, dat heeft in ieder geval mij geholpen?  

Niek van den Adel: Ja, we hebben er eentje nog niet genoemd en dat is echt de zingevingspilaar. Dus het moment dat jij weet waar je Noordster staat, op het moment dat jij weet waar je Poolster staat, op het moment dat jij weet waarom doe jij wat je doet, kan je elke tegenslag vele malen makkelijker aan. Dus voor jou op zoek gaan van waar doe ik het eigenlijk voor. Wil je daar meer over lezen dan moet je het boekje van Victor Frankl maar eens lezen, Men finds meaning. Als je weet waar jij het voor doet, is elke tegenslag, wat er ook gebeurd, die kan je aan, omdat je noorden hetzelfde blijft. Dus ja, daar werk ik eigenlijk het liefste aan met mensen. 

Arjen Banach: Dus dat is ook een mooie oproep of vraag aan mensen, weet je waarvoor je het doet, en als je dat gevoel hebt, dan wordt het makkelijker om ook met tegenslagen om te gaan.  

Niek van den Adel: 100 procent.

Arjen Banach: Niek, mag ik je hartelijk danken voor je inspiratie?  

Niek van den Adel: Zeker weten, Arjen, zeker weten

Arjen Banach: Dat waren ze dan, de duizend omwentelingen met Niek van den Adel en hopelijk heeft Niek net als mij geïnspireerd op het thema veerkracht en laten zien waarom het zo belangrijk is, voor jezelf, maar ook voor je medewerkers. Dus kom in beweging, zorg dat de menselijkheid terugkomt in het werk en van faciliteer vertraging. Als je met ons mee hebt gelopen, complimenten, en wil je nou nog meer inspiratie, ga dan naar www.zilverenkruis.nl/zakelijk.