Lange wachttijden in de ggz

Hoe komt het dat je langer op ggz moet wachten?

Er speelt veel! De ggz heeft te maken met een aantal uitdagingen. Zo is de vraag naar ggz de afgelopen jaren sterk toegenomen. Daarnaast richt een groot deel van de ggz-aanbieders zich op het verlenen van lichtere zorgvragen, terwijl er ook meer vraag is naar complexe zorg. Om zorg in te kopen voor onze verzekerden is het goed om te weten waar behoefte aan is. En dus nog beter inzicht te krijgen in de wachtlijstinformatie. Zo zijn er bijvoorbeeld geen data beschikbaar over de zwaarte van de hulpvraag van mensen die op de wachtlijst staan die nog geen intake hebben gehad. Verder staan mensen soms dubbel op de wachtlijst, dus bij verschillende ggz-aanbieders. En sommigen zijn ergens in behandeling maar blijven op de wachtlijst omdat het aanbod nog niet passend is. Tot slot is er ook een groot tekort aan goed personeel in de ggz. Op elke 1.000 banen staan er 69 vacatures open.

En hoe zit het precies met het omzetplafond, kunnen jullie daar niks aan doen?

Sommige ggz-aanbieders nemen inderdaad geen nieuwe patiënten meer aan vanwege het omzetplafond. Dat zit zo, de overheid bepaalt jaarlijks hoeveel geld er besteed mag worden aan ggz. Zodat de zorgpremie niet te hard stijgt. Er is dus geen oneindige pot met geld beschikbaar. Zorgverzekeraars moeten het eerlijk verdelen. Dit doen ze door met ggz-aanbieders af te spreken hoeveel zorg zij maximaal leveren tegen welk tarief. Dit heet een omzetplafond. Wanneer een ggz-aanbieder zijn omzetplafond bereikt, zoeken we naar oplossingen zodat de patiënt wel behandeld kan worden. Denk aan andere aanbieders in de regio. Als er echt niets anders beschikbaar is, overwegen we om het omzetplafond alsnog op te hogen.

Samenwerking is de sleutel om uitdagingen in de ggz te verminderen

Om de ggz voor iedereen toegankelijk te maken, hebben we alle partijen nodig: zorgverzekeraars, zorgaanbieders, het sociaal domein (voor zorg dat niet in de ggz thuishoort, maar waar gemeenten de juiste hulp kunnen bieden), de overheid en patiënten en hun omgeving. Want ook omkijken naar elkaar is belangrijk. Samen met andere partijen hebben we inmiddels een aantal mooie voorbeelden waardoor verzekerden die ggz nodig hebben sneller de juiste hulp krijgen.

Zo zijn er mooie samenwerkingen met het sociaal domein

Vanaf 2024 vergoeden we de consultatiefunctie sociaal domein. Hierdoor kunnen professionals in het sociaal domein vragen stellen aan professionals in de ggz, zodat (zwaardere) zorg wordt voorkomen. Daarnaast wordt vanaf 2025 het verkennend gesprek vergoed vanuit de basisverzekering. Via dit gesprek wordt samen met de hulpvrager gekeken of er ggz nodig is of (ook) andere ondersteuning. Denk aan mensen met schulden of eenzaamheid, die niet in de ggz thuishoren, maar in het sociale domein de juiste ondersteuning kunnen krijgen.

Wachtkracht helpt mensen die wachten op ggz

Dat niet altijd alles in de zorg opgelost hoeft te worden, bewijst ook Wachtkracht. Inwoners van Zwolle met een ggz-hulpvraag worden tijdens het wachten al geholpen in het sociaal domein. 1 op de 4 mensen maakte gebruik van het aanbod voor een verkennend gesprek. Dit is een gesprek met hulpverleners uit het sociaal domein en de geestelijke gezondheidszorg om te bepalen wat de hulpvraag is van mensen met psychische klachten die ook andere problemen hebben, zoals schulden of eenzaamheid. Ervaringsdeskundige professionals voerden afgelopen jaar met bijna 200 mensen dit gesprek. Ruim de helft daarvan hebben ze opties in de sociale basis aan kunnen bieden. In 5% van de gevallen bleek een ggz-behandeling niet meer nodig. Lees meer over wachtkracht.

Zelf kopen we gericht zorg in zodat onze verzekerden snel de juiste hulp krijgen

Zo hebben we een opslag voor zelfstandige praktijken die verzekerden met complexe zorgvraag in behandeling nemen. Hiermee moedigen we hen aan om meer complexe ggz aan te bieden. En is er geen omzetplafond voor vrijgevestigde ggz praktijken. Daarnaast hebben we 17 nieuwe ggz-instellingen en 181 nieuwe praktijken gecontracteerd.

Onze zorgbemiddeling helpt verzekerden aan een andere ggz-aanbieder

Staat een verzekerden op de wachtlijst voor een ggz-aanbieder? Dan zoekt onze afdeling zorgbemiddeling uit of een andere ggz-aanbieder wel ruimte heeft. In 2024 zorgde zorgbemiddeling ervoor dat ruim 34.000 verzekerden sneller aan de beurt waren: 10.000 verzekerden in de GGZ en 24.250 in een ziekenhuis.

Betrouwbare wachtlijstinformatie binnen handbereik

Op dit moment is er nog geen compleet en betrouwbaar overzicht van wachttijden in de ziekenhuiszorg en geestelijke gezondheidszorg (ggz). Wij zien kans om daar snel verandering in te brengen. De afgelopen maanden hebben we, samen met zorgaanbieders, gewerkt aan een mogelijke verbetering: een wachtlijstmonitor voor de ggz. Daarmee krijgen we beter inzicht waar en hoe lang mensen moeten wachten. Dit verbetert de toegang tot zorg, die onder druk staat door onder andere personeelstekorten. We overleggen met de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en brancheorganisaties zoals de Nederlandse GGZ en andere zorgverzekeraars. Samen kijken we wat er nodig is om dit snel landelijk mogelijk te maken. Het is een win-win voor iedereen:

• Verzekerden komen mogelijk sneller aan de beurt, onze afdeling zorgbemiddeling kan met meer betrouwbare wachtlijstinformatie nog beter en vaker wachtdagen voor verzekerden besparen.
• Zorgaanbieders krijgen op termijn minder administratieve lasten, waardoor er meer ruimte ontstaat voor zorg.
• Als zorgverzekeraar zorgden we er in 2024 voor dat ruim 34.000 verzekerden sneller aan de beurt waren. Dat is goed, maar kan vaker en beter met betrouwbare wachtlijstinformatie. Die informatie maakt daarnaast ook duidelijk in welke regio we meer afspraken met zorgaanbieders moeten maken. 

Natuurlijk blijven we alle ontwikkelingen volgen en blijven we zoeken naar oplossingen

Zodat iedereen tijdig de juiste hulp kan krijgen. Maar om de toegang tot ggz te verbeteren is meer nodig. We kunnen het niet alleen. We hebben zorgaanbieders, het sociaal domein en de maatschappij nodig. Want alleen samen kan het beter.