Transcript Afl. 3 - Huidkanker
Edson
00:00:00
Van oude wijsheden tot online trends. Over gezondheid wordt van alles beweerd. In Gezond Verstand ga ik, Edson de Graça, samen met een expert en ervaringsdeskundige op zoek naar betrouwbare informatie over de vele gezondheidsmisvattingen die je online tegenkomt. We doen dat aan de hand van feiten en fabels. En vandaag hebben we het over Zonnebrandcrème. Bij mij in de studio Jasper Rijpma en Marlies Wakkee. Jasper, fervent surfer, geliefd geschiedenisleraar. Zeker geliefd. Ja, je kan wel zo kijken, maar je bent leraar van het jaar geworden.
Jasper
00:00:37
Je moet je aan mijn leerlingen vragen of ik nog steeds geliefd was. Maar tien jaar geleden was ik leraar van het jaar, dat klopt.
Edson
00:00:42
Oh, tien jaar geleden? Tien jaar geleden, 2014. Dat is al verjaard. Maar bedankt voor het applaus. In 2020 kreeg je nogal slecht nieuws. Je kreeg de diagnose uitgezaaide melanoom, huidkanker. En jij besloot daarop een boek te gaan schrijven voor je dochter. Het boek heet Wat ik je nog zeggen wil, Levenslessen. Voor mijn kind. Nu deel je ook de kennis over de diagnose die je nu hebt. En vandaag dus ook met ons. Dankjewel daarvoor. Ook Marlies Wakkee is in de studio. Dermatoloog met een specialisatie in huidkanker. Als onderzoeker en arts verbonden aan het Erasmus MC in Rotterdam. Jij zet je in om ons beter te laten begrijpen wat huidkanker is. Hoe het ontstaat. En hoe we het kunnen voorkomen vooral. En vandaag gaat het over. Ook jij je kennis met ons delen. Genoeg kennis en ervaringen in de studio. Maar wij gaan eerst de straat op met de stelling. Verbranden is niet zo erg. Het helpt bij bruin worden. Vandaag een tomaatje. Morgen een chocolaatje.
START STRAATINTERVIEWS
Interviewer
00:01:46
Verbranden is niet zo erg, het helpt bij bruin worden. We zeggen ook wel vandaag een tomaatje, morgen een chocolaatje.
Voorbijganger 1
00:01:52
Ja, dat zeg ik zelf ook wel vaak inderdaad. Ik smeer er wel altijd in, maar als ik me verbrand, maak ik me er niet heel erg veel zorgen om meestal.
Voorbijganger 2
00:02:00
Ik heb een kleurtje, dus ik verbrand. Ik zie niet echt fysiek aan mezelf dat ik verbrand. Maar volgens mij had ik wel ergens over ingelezen dat je dat niet echt ziet bij getinte mensen. Maar dat het wel onderhuids precies hetzelfde effect heeft als mensen met minder melanine.
Voorbijganger 3
00:02:13
Factor 50 insmeren. Beter te vaak dan niet. Ik zou praten dat je doet ook z'n werk. En je krijgt rimpels van de zon.
Interviewer
En smeert u zich elke dag in?
Voorbijganger 4
00:02:22
Nou ja, hangt er een beetje vanaf. Ik kijk altijd via de Weers app naar mijn UV-index. En op het moment dat die hoger is dan een bepaald aantal, dan smeer ik me wel in.
Voorbijganger 5
00:02:31
Ik smeer me zeker niet elke dag in. Ik geloof ook wel in dat gewoon een beetje zelf kijken hoe lang je in de zon bent ook wel goed is. En dat ook smeren op je huid misschien ook wel negatieve effecten heeft. Want wat smeer je dan op je huid?
EINDE STRAATINTERVIEWS
Edson
00:02:44
Jullie horen het, we zijn de straat op gegaan. Dit was de stelling van brand is niet zo erg, het helpt bij bruin worden. Vandaag een tomaatje, morgen een chocolaatje. Wat viel jullie op vanuit de reacties op straat?
Marlies
00:02:55
Ja, nou ja, één ding wat opvalt natuurlijk is dat Verbrand is natuurlijk wel erg. Dus laat dat voorop stellen. Dus als we dat kunnen voorkomen. Elke keer verbrand is gewoon elke keer weer een belasting van je huid. Belasting van het DNA van je huidcellen. En op een gegeven moment kan je lichaam dat niet meer herstellen. En heb je gewoon een hogere kans op huidkanker. Dus ik hoop dat we ook van het ideaalbeeld afgaan. Dat je bruin moet worden. Dus dat je dat überhaupt wil bereiken. En het andere wat mij wel opviel in de reactie is dat juist de wat jongere mensen zich al best wel goed beschermen. Dus dat vind ik echt heel fijn om te horen. En dat is ook wel een beetje wat ik merk en wat ik zie. Dus heel veel mensen zeggen al heel bewust, ik smeer al een zonnebrandcrème of ik heb al een dagcrème met een UV-factor erin. En je ziet dat de wat oudere generaties soms heel makkelijk zijn. Dus die zeggen, ja, ik smeer dan toch niet zoveel. Eigenlijk ook wat we nu hoorden. En dan ondertussen zijn mensen soms een hele fietstocht aan het maken. Of aan het wandelen. Of heel veel buiten. Dus daar kan het echt nog wel een heel stuk beter.
Jasper
00:03:57
Maar de tijden zijn toch ook wel voor mijn gevoel een beetje veranderd. Ik kan mij uit mijn eigen jeugd herinneren. Op vakantie, camping in Frankrijk. Dat de vellen er vanaf haalden. Dat was jaarlijks eigenlijk. Voor mijn gevoel was dat eigenlijk vast de prik. En dan nog even dat terugschalen in factor. Dat je dan wel begon met dertig of zo. Ik weet niet of vijftig al op de markt was in de jaren negentig. Maar dat je dan inderdaad als een soort logisch proces dat ging afschalen tot je op een gegeven moment onbeschermd in de zon kon gaan zitten. Dat zijn mijn herinneringen aan mijn zomervakanties uit mijn jeugd. Maar dat doet niemand meer, toch? Of zie ik dat nou helemaal?
Marlies
00:04:38
Nee, daar heb je echt gelijk in. Ik heb ook het idee dat als je mensen vraagt hoe bescherm je, dan zijn ze soms voor zichzelf nog wel makkelijk, maar dan mensen met kinderen zeggen wel, maar mijn kinderen die zorgen wel dat ik die al goed bescherm. Dus daar, nou ja, oké. Dan is het de volgende generatie. Dus die zie je wel. En het is natuurlijk wel zo dat als je natuurlijk tegen het einde van de zomer, dan is je huid ook wat meer zongewend. Dus je zou dan ook wat Je zou ook wat een lagere factor kunnen smeren. Maar het is natuurlijk gewoon heel verraderlijk. Want als die zonkracht dan ineens in de zomer ineens een UV-index van 6 heeft, dan kan je nog steeds gewoon verbranden. En het is niet alleen maar verbranden wat uiteindelijk huidkanker geeft.
Edson
00:05:17
Jasper, jij hebt de diagnose melanoom. Wat is dat precies?
Jasper
00:05:24
Melanoom is de meest agressieve vorm van huidkanker. Het is ehm. Nou, een tumor, min of meer, uitwendig. Zat in mijn nek. Ik wijs nu naar mijn hals achterop. Dat is de plek waar ik, dat zeg ik altijd tegen mezelf, net niet smeerde. Dus ja, ik smeerde altijd mijn voorhoofd, mijn neus, de bekende zones. Ook wel achterop mijn nek, maar net dat plekje dat boven, ik ben een surfer zoals je al aantrekt, net boven mijn wetsuit. Dat smeerde ik niet zo goed in. Dat is de plek waar op een gegeven moment een moedervlek, daar moet je aan denken. En die begon bij het scheren te bloeden. En dat bleek een melanoom te zijn. Dus nou, een tumor.
Edson
00:06:04
Ja, dat is verschrikkelijk nieuws natuurlijk. Is, want dan kijk ik naar jou Marlies. Jasper geeft aan, ik smeer me in op de bekende zones. Het voelt dan zo echt. Als je één plekje vergeet in te smeren, dan kan je al de zaak zijn.
Marlies
00:06:28
Het is natuurlijk heel lastig om dat precies aan elkaar te koppelen. We weten wel, ik hoor dat ook in het filmpje, verbranding. Dat is eigenlijk hetgene wat we het meest proberen te voorkomen. Dus verbranding is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van een melanoom. En hoe vaak je dan moet verbranden, dat weten we natuurlijk niet precies. We kunnen niet zeggen, nou drie keer verbranden, dan is het raak. Maar als je je insmeert, kan je natuurlijk wel de kans dat je verbrandt verlagen. En dat zal natuurlijk uiteindelijk een combinatie zijn van verbranden en je huidtypen. Dus hoe lichter je huid, hoe sneller je verbrandt. Hoe gevoelig je bent voor de UV-straling. Maar dat het met elkaar te maken heeft, is wel heel waarschijnlijk.
Jasper
00:07:08
Marlies, mag ik ook wat vragen? Ja, zeker. Ik zei net dat er voor mijn gevoel, dat verhaal vertel ik tegen mezelf, dat er een verband is tussen de plek waar ik niet gesmeerd heb, namelijk de zijkant van mijn hals, noem je dat volgens mij, en de plek waar dan een melanoom is ontstaan. Nu heb ik begrepen dat er niet per se een causaal verband hoeft te zijn. Dus je kan ook een melanoom onder je voet. Maar toch is het voor mezelf in ieder geval een soort logisch verhaal. Nou ja, weet je, niet toevallig de plek net mijn wetsuit ophoudt. Dus hoe zit dat nou met causaliteit tussen de plek waar je, dat vraag ik me nou echt af.
Marlies
00:07:47
Ja, dat is wel een goede vraag. Nou ja, wat we zien is dat vanaf, we hebben in Nederland een hele goede registratie van huidkanker in Nederland. Dat is de IKNL die dat bijhoudt. En wat je ziet is vanaf de jaren zeventig is dat huidkanker steeds meer op plekken is gaan ontstaan die vroeger eigenlijk altijd bedekt waren. Dus de grootste stijging zien we bijvoorbeeld op Op de romp eigenlijk. Dus het heeft wel degelijk met kleding te maken. Die anders is geworden over de jaren. Waardoor je daar de stijging het hardste ziet.
Edson
00:08:14
En wat is er dan precies anders geworden in die kleding?
Marlies
00:08:16
Nou ja, de badkleding. Voordat huidkanker natuurlijk ontstaat. Heb je vaak al jaren dat je zonblootstelling hebt aan die gebieden. Maar de badkleding van, ik denk jaren 50. Is echt wel anders dan dat de badkleding nu is. Dus het heeft er wel mee te maken. Hoe meer huid jij blootstelt aan de zon. Des te meer heb je natuurlijk risico in die gebieden dat je ook huidkanker krijgt. En we zien bijvoorbeeld ook bij mensen die een buitenberoep hebben, dus die heel veel buiten zijn, dat die vaker ook huidkanker krijgen en vaak op de gebieden die al veel in de zon zijn. Of bij mannen zie je bijvoorbeeld de oren, dat daar vaak huidkanker, en dan is het niet altijd melanoom, ook andere vormen. Want je hebt korte haar, dus dan is je oorschelp sneller aan de zon blootgesteld. Of bij mannen met minder haar op het hoofd, zien we het vaak op het hoofd.
Edson
00:09:02
Ik zie je naar mij kijken, ja.
Marlies
00:09:04
Ja, ik denk, zal ik het zeggen? Nou ja, dus dan is het belangrijk om bijvoorbeeld een hoed of een pet te dragen om je hoofd te beschermen. Maar dan zijn dus je oren nog niet ingesmeerd. Dus het is wel degelijk zo dat als je gebieden niet insmeert, dat je daar vaker dan huidkanker ziet. Maar het is andersom niet zo dat het niet voor kan komen op gebieden die wel bedekt zijn voor de zon.
Jasper
00:09:23
En watersporten zijn dus extra? Gevoelig, risicogroep. Heet dat volgens mij toch?
Edson
00:09:28
En waarom is dat dan zo? Ik kan me voorstellen, kijk, als je aan het surfen bent, je duikt het water in, maar je hebt natuurlijk, ja, je gaat niet de hele tijd jezelf insmeren, toch? Tenminste, dat lijkt me heel onhandig.
Marlies
00:09:43
Ja, maar eigenlijk, het is best wel verraderlijk, want op het water, ja, ik ben dus geen surfer, maar volgens mij heb je de temperatuur, krijg je niet zoveel van mee. Je hebt de wind, en dan kan de UV-index soms best wel hoog zijn. Dus dat is best wel verraderlijk eigenlijk, hoe snel je huidjes kan verbranden.
Edson
00:09:58
Wat is die UV-index voor de mensen die dat niet weten, zoals ik zelf?
Marlies
00:10:04
De UV-index zegt eigenlijk hoe krachtig de zonnestralen op de aarde komen. En dus we denken altijd als het heel warm is, als het 30 graden is, denken we allemaal aan van nu moeten we ons beschermen voor de zon. Maar eigenlijk is al nu in het voorjaar de UV-index al drie. Dus dat betekent eigenlijk dat het niet eens zo heel warm hoeft te zijn om al best wel een krachtige zon op aarde te hebben. Dat betekent dat we ons dan eigenlijk al moeten gaan beschermen. Het advies is, kijk niet naar de temperatuur, maar kijk naar de UV-index. En daar zitten ook echt adviezen aan vast, hoe je je tegen de zon kunt beschermen.
Edson
00:10:34
En jij deelt nu je kennis, Jasper, met iedereen die het horen wil. Je bent ook leraar. Wat merk je daarvan in de klas of op school? Zijn mensen hiermee bezig? Want het is wel ook iets waar je, kijk, ik denk vaak ook gewoon, als de zon schijnt, ja. Ik ben maar een half uur of een uur buiten.
Jasper
00:10:59
Hoe doen ze dat op school? Dat vind ik een hele moeilijke. Ik kan natuurlijk niet in hun kopjes kijken. Ik zie ze om eerlijk te zijn niet zo vaak bezig met zonnebrand en dat soort dingen. Ik weet wel dat ze vaak op de social media zijn. Dat ze voor hun informatievoorziening toch ook wel kijken naar wat influencers zeggen. En om heel eerlijk te zijn, Edson, heb ik daar ook wel een beetje een zorg.
Edson
00:11:23
En wat is die zorg dan?
Jasper
00:11:25
Nou, niet alles wat influencers zeggen hoeft noodzakelijkerwijs waar te zijn. Om even diplomatiek uit te doen.
Edson
00:11:31
Heel goed dat je dit zegt. Heel goed. Want mensen denken soms dat alles wat ze zien op internet, dat dat gewoon waar is.
Jasper
00:11:39
Nou, ik zal een voorbeeld noemen. Zelf, ja, weet je, ik heb ook, overigens, ik heb. Kort geleden heb ik Instagram verwijderd, maar tot die tijd had ik ook Instagram en volgde ik dus ook influencers. En mijn influencer, hoewel ik dat toch een beetje een vervelende, een beetje een jeukterm vind, zit een beetje in de surfhoek. Ik volg bijvoorbeeld iemand die heette Laird Hamilton. Laird Hamilton. Hamilton komt uit Hawaii, is een surflegende. Maar als het aankomt op zonnebrand en dus huidkankerpreventie, praat de beste man onzin. Larry Cook. Hij zegt allemaal kwalijke dingen. Zoals? Over zonnebrand bijvoorbeeld heeft hij gezegd. Nou moet je horen. Je moet geen zonnebrand op doen. Want als je zonnebrand op een plant spuit. Dan gaat de plant dood. Dus dat moet je niet doen. Dat denk ik. Leert. Je hebt miljoenen volgers. Hou op met onzin uit te kramen.
Edson
00:12:38
Het is ook nog iemand die echt wel een platform heeft.
Jasper
00:12:42
Ja, in Nederland is surfsport klein, maar het is internationaal huge. Huge business ook. Dus wat Laird zegt, mensen die slikken dat als een zoete koek.
Edson
00:12:53
Dat brengt ons bij het allereerste feit of fabel. Want, ja, ik wil wel weten, Marlies, dit is jouw werkveld. Misschien denk jij nu wel van, helemaal geen lariekoek. Dat is helemaal waar. Dit is feit of fabel. Van zonnebrandcrème krijg je huidkanker.
Marlies
00:13:11
Is dat een feit of een fabel? Een grote fabel. Maar ik heb een idee waar het vandaan komt. Want wat wel zo is, wat we vaak denken, is dat als we ons maar goed insmeren, dat je dan extra lang in de zon kunt gaan zitten.
Edson
00:13:25
En dat is niet zo? Want dat denk ik namelijk zelf ook.
Marlies
00:13:28
Je bent natuurlijk langer beschermd tegen de zon. Dus dat doet die sun protection factor in de zonnebrandcrème. Maar het risico ervan is dat als je heel veel zonnebrandcrème smeert, dat je dan denkt. Nu heb ik mijn Factor 50 ingesmeerd, dan kan ik de hele dag in de zon. En dat is het natuurlijk niet. Dus om je tegen de zon te beschermen is de volgorde weren. Dus eigenlijk tussen twaalf en drie de zon vermijden. Kleren, denk aan beschermende kleding. En als laatste smeer je de zonnebrandcrème op de gebieden die je niet in kunt smeren. Maar wat ik het idee heb, wat er heel vaak wordt gedacht is. Ja, ik heb me ingesmeerd. Dus dan kan ik gewoon nu de hele dag vol in de zon bakken. En bakken moet je nou net niet doen. Dus je ziet wel dat als je kijkt naar de studies en de literatuur die erover is. Is dat het dus heel lastig is dat de mensen die ook vaak veel zonnebrandcrème hebben gesmeerd. Als je dat ziet zijn dat ook vaak de mensen die wel heel veel in de zon hebben gezeten. En dan krijg je soms wel eens onterecht de relatie dat dat dan.
Edson
00:14:22
Ah, dat mensen dus denken van, oké, ik vat het. Maar hoe vaak moet je dan insmeren op zo'n dag?
Jasper
00:14:33
Ja, Marlies kijkt heel wijs de vraag naar mij toe. Mijn vijfde regel is om de twee uur. Als je normale dingen doet, door de stad fietsen, in de tuin. Nou, dat laatste weet ik eigenlijk niet. Want dan heb je toch wel extra exposure. En bij surfen al helemaal. Dat is ook nog een vraag van mij voor jou. Want ik had een beetje in mijn hoofd dat als je watersport doet, dat je ook nog te maken hebt met reflectie van het water. Dat het alle kanten op komt. Dus wat ik eigenlijk wil zeggen, dat weren, kleren, smeren geldt ook voor surfen. En in het geval van kleren hebben we beschermende kleding. Die zijn niet populair. Die zijn niet hip. Die zijn niet cool. Sommige mensen denken dat je er belachelijk uitziet. Ik heb bijvoorbeeld een hoedje. Dan moet je even afstand nemen van het populaire beeld van de surfer. Die dan met blote bast zo van die blauwe golf surft. Nee, ik draag dus een hoedje. En daaronder heb ik van die zinkzalf. Oh ja. Ja, dus ik zie er een beetje, daar mag je jezelf in vullen. Maar ik doe dat wel. Weer ik leren smeren, maar die is er helemaal gelijk.
Edson
00:15:40
Jeetje, jij zegt door de stad fietsen. Ik moet je heel eerlijk zeggen. Daar zou ik dus. Ik zou dat dus niet doen. Als ik naar buiten gewoon ga. Het is in bepaalde situaties dat ik me insmeer. En dat is eigenlijk.
Marlies
00:15:56
Als je naar het strand gaat. Ja, eigenlijk wel. Ja, dat is wat je hoort. En dat is natuurlijk waar iedereen aan denkt. Of ik ga op vakantie en ik neem mee mijn zonnebrandcrème. Dat is altijd waar je aan denkt. Maar juist dat voorjaar is best wel verraderlijk. Omdat je dan dus eigenlijk. Vaak de winter helemaal geen zon hebt gehad op je huid. En dan ineens zit je vol in de zon. Die dan ineens best wel krachtig kan zijn. Juist dan verbranden mensen best wel snel. Dus juist is het eigenlijk belangrijk om je al in het voorjaar te gaan beschermen.
Edson
00:16:23
En ook als het, want dat hoor ik ook wel eens. En dan denk ik, ja, het zal wel loslopen. Als het bewolkt is bijvoorbeeld.
Marlies
00:16:30
Ja, als het bewolkt is, dat vangt wel wat UV-straling weg. Maar het is natuurlijk verraderlijk. Want dan heb je ineens, is het toch weer, is het daartussendoor toch weer zon. Dus het advies is om je wel te beschermen.
Edson
00:16:42
Dus zodra de zon er is, smeer je gewoon in.
Marlies
00:16:45
Om nog even bij de influencers aan te sluiten. Iedereen wil natuurlijk ook gewoon een heel lang, een jonge, stralende huid houden. En het belangrijkste wat je kunt doen om rimpels te voorkomen, is eigenlijk je insmeren met zonnebrandcrème. Of in ieder geval zonverbranding te voorkomen. Omdat eigenlijk de beste, nou ja, dus de zon heeft als ander effect eigenlijk dat het je elastinevezels in je huid afbreekt en daardoor rimpels.
Edson
00:17:08
Dus doe het dan gewoon daarvoor. Doe het daarvoor.
Marlies
00:17:12
Dat is wat ik wel weer grappig vind bij veel influencers. Die promoten het vooral om de rimpels te voorkomen. Helemaal prima. Maar dat is natuurlijk ook een bijvangst. Je kan allerlei dure antirimpelcrèmes smeren. Maar eigenlijk moet je gewoon zonder antirimpelcrèmes smeren.
Jasper
00:17:25
Ik denk dat het net is als met de alcoholcampagne. Geniet maar drink met mate. Zo zie ik eigenlijk. Want laten we eerlijk wezen. Het is ook gewoon lekker om in de zon te zitten. Ik geniet ervan. Net nogmaals op de fiets door de stad. Voorjaarszonnetje. Is ook gewoon lekker. En ik wil het de mensen ook niet misgunnen. Maar met mate.
Edson
00:17:47
Jij weet het. Het kan gewoon echt wel erge consequenties hebben.
Jasper
00:17:51
Het is niet alleen dat het melanoom is uitgezaaid. Ik ben ongeneeslijk ziek. Dus dat is niet leuk.
Edson
00:18:00
Nee, op zijn zachtst gezegd. We hadden het net al over de factor 50. De volgende feit of fabel. Met factor 50 hoef je je minder vaak in te smeren. Feit of fabel Jasper?
Jasper
00:18:14
Oh, dan wordt hij naar mij gekaatst meteen. Jazeker. Ik hou dezelfde vuistregel aan. Dus om de twee uur. En volgens mij maakt het niet zoveel uit welke factor. Ik ben geen expert zoals Marlies. Ik heb mijn vuistregels. En om de twee uur smeer ik me in. Factor 50. Die hebben we vaak thuis. Dat is het. Maar Lies?
Marlies
00:18:37
Ja, het maakt niet uit.
Edson
00:18:38
Het maakt niet uit?
Marlies
00:18:39
Nee, dus je bescherming met factor 50 is 98%. En met factor 30 is die 97% volgens mij. Wat? Dus het scheelt niet zoveel. Maar de bescherming is vaak veel lager. Omdat je dus vaak niet genoeg smeert of dun smeert. Of dan ben je dus aan het zweten of zwemmen. En dan veeg je weer wat eraf. Dus je bescherming is vaak veel lager. Dus het belangrijke is. Vaak smeren, dus elke twee uur. Zeker als je veel buiten bent, zweet, sport. En dus die factor is niet het allerbelangrijkste.
Edson
00:19:09
Het is wel grappig dat je dat zegt. Meestal in deze tijd sta ik dan bij de drogisterij. En dan sta ik toch te kijken. Factor 20, factor 30, factor 50. Waarom hebben we niet alleen factor 50? Waarom zou ik factor 20 moeten nemen?
Marlies
00:19:27
Ja, nou ja.
Edson
00:19:28
Of is het allemaal marketing dit?
Marlies
00:19:30
Nou ja, het gaat dus wel iets omhoog. Maar het verschil is gewoon niet zo heel groot. Dus eigenlijk meestal zeggen we gewoon factor 30 is voldoende. En dat is meer gewoon zo vaak als we afspreken. Dus niet elke twee uur. En het is meer vooral iets wat je fijn vindt. En koop niet een hele dure zonnebrandcrème. Want dan denk je, oh ja, dat is wel een heel duur flesje. Ik smeer niet zoveel. Ja, koop vooral iets wat niet te duur is. Wat je fijn vindt om te smeren. Zodat je het gewoon vaak smeert.
Jasper
00:19:59
Zijn er echt kwaliteitsverschillen? En dan heb ik het over, niet hoe ze ruiken ofzo. Maar dan heb ik het echt over hoe ze werken.
Marlies
00:20:07
Ja, dus die zijn er wel. Dus de Consumentenbond, elk jaar brengt die zo'n test uit met alle zonnebrandcrèmes. En er zit best wel verschil in. Maar het zit hem niet in prijs. Want zij laten ook zien dat best wel. Eigenlijk goedkope zonnebrandcrèmes ook gewoon hartstikke goed zijn. Dus je hoeft niet een dure.
Jasper
00:20:25
Mag ik nog een vraag stellen over die zinkzalf? Ja. Want ik ga dus zometeen weer naar het strand. Voorjaarszonnetje. Net was het in ieder geval half bevolkt. Dat verwacht ik zo ook weer. Dus dan neem ik mijn zinkzalf mee. En dan heb ik het idee, dat smeer ik dus op mijn neus. En op plekken die, ik ben ook wat kaler bovenop mijn hoofd. Is dat dan extra beschermend, zinkzalf?
Marlies
00:20:49
Nou ja, is het echt zinkzalf of heb je zonnebrandcrème met zinkoxide?
Jasper
00:20:54
Nee, het is echt van dat clownspul.
Marlies
00:20:56
Ja, dus dat is prima. Want wat het doet is gewoon weer kaatsing geven. Wat het andere ding is, dat mensen soms bang zijn voor de zonnebrandcrèmes met chemische filters, de oxybenzone, dat je dat opneemt in je lichaam. Ja, dan kies je gewoon voor mineralenfilters. zinkbasis of titanium of ijzeroxide. En die weerkaatsen veel meer. Dan zie je ook nog eens goed dat je ze hebt gesmeerd. Want je ziet het gewoon zitten. Dus je ziet ook meer als het eraf is.
Edson
00:21:26
Dat het erop zit.
Jasper
00:21:29
Op het strand ook een soort influencer.
Edson
00:21:32
Goed beschermd. Of mensen denken van zo ga ik er echt nooit bij lopen. Zoek het uit.
Marlies
00:21:38
Je hebt ook van die goede sticks en zo. Ja, dat bedoel ik. Je hebt ze ook in kleurtjes. Ja, ik heb ze gezien.
Edson
00:21:45
Ja, hip of gezondheid. Toch gek dat het een ding blijft. Als we gaan naar de statistieken. Ik kreeg net een heel mooi sheetje voor me. En het schijnt dat we in Nederland soort van Europees kampioen zijn als het gaat om huidkanker.
Marlies
00:22:03
Ja, de getallen zijn echt enorm.
Edson
00:22:04
Hoe komt dat zo? En als we verder naar beneden gaan, in het zuiden van Europa, is het juist minder. En in het noorden is het juist meer.
Marlies
00:22:10
Ja. Volgens mij zit hier altijd een gekke balans in. Kijk, de effecten die we nu zien, dus we hebben 75.000 nieuwe patiënten per jaar momenteel. Dat is de afgelopen 20, sorry, de afgelopen 40 jaar is dat vervijfvoudigd. We verwachten dat het de komende 10 jaar nog met 30% stijgt. Dus we hebben echt heel veel huidkankerpatiënten. En dat is zeker niet allemaal melanoom, want dat zijn ook andere vormen van huidkanker. En de effecten die we zien zijn natuurlijk de effecten van mensen die dat 30 tot 50 jaar geleden in de zon zijn geweest. Als je daar vraagt, dan zeggen mensen, vroeger smeerde ik me in met Nivea. En dan niet Nivea zonnebrandcrème, maar dat was gewoon de blauwe, gewoon lekkere bodylotion. En dan gingen we op gewoon olie en dan gewoon het strand op. Dus daar zijn de effecten van. En ik denk ook- Ja, gewoon dat was vroeger zo. Dan ging je gewoon olie, dat is wat ik van de patiënten hoor. Zonnebloemolie om te bakken? Ja, gewoon zonnebloemolie of olijfolie en dan gewoon. Om bruin te worden? Ja, dan kon je extra snel bruin worden.
Edson
00:23:08
Zij zagen de zon als een soort airfryer.
Marlies
00:23:10
Ja, zoiets. En ik denk dat we nog steeds wel in Nederland, en ik denk dat het al wel beter gaat, maar nog steeds wel als je zonder dat je bruin bent geworden op vakantie terugkomt, van vakantie terugkomt wordt er gezegd, heb je geen fijne vakantie gehad. Ah ja, pale shaming. Pale shaming.
Jasper
00:23:26
Dat is een ding. Wat ben je nog wit? Heb je geen goede vakantie? Was het slecht weer ofzo? Wat zielig.
Edson
00:23:33
Pale shaming. Dan komen we bij het volgende feit of fabel. Iets wat ik zelf ook wel is. Zeg tegen mijn vrouw. Die is wit. En ik ben Afrikaan. Dus ik zeg precies dit soms. Als je een donkere huidskleur hebt. Hoef je je minder vaak in te smeren.
Marlies
00:23:56
Ja. Heb ik dan gelijk? Je hebt wel van jezelf meer bescherming met een donkere huid.
Edson
00:24:01
Hoor je dat, Schep?
Marlies
00:24:02
Dus dat is wel waar. Maar je kunt nog steeds verbranden. Dus het is ook niet helemaal zo dat je dan niet in hoeft te smeren. Je zou dus wel met een iets lagere factor kunnen smeren. Maar eigenlijk nog steeds elke twee uur insmeren. En zeker ook weer. Voor jouw huid zou gelden. Nou in het voorjaar. Kan je het toch zomaar verbranden.
Edson
00:24:26
Je zit ook naar me te kijken. Zo donker ben je ook weer niet vriend.
Jasper
00:24:29
En als je je kan verbranden. Als je een donkere huidskleur hebt. Dan betekent het. Lijkt mij ook. Dat je huidkanker kunt ontwikkelen.
Marlies
00:24:39
Ja, dat kan zeker. Wat we wel weer zien is dat, zeker als we het hebben over melanomen, dat het wel zich op andere plaatsen vaak voordoet bij mensen met echt een donkere huid. Dus dan zien we het vaker op de handpalmen, de voetzolen. En die zijn eigenlijk helemaal niet aan de zon blootgesteld. Dus denk aan Bob Marley was natuurlijk de bekendste met een melanoom. Dus wat we dan wel zien is dat daar best wel vaak een vertraging in zit voordat mensen dan dus bij een dokter komen. Omdat ze dan denken, nee dat kan niet bij mij. En omdat het dus niet zo zich op de standaardplekken gewoon op de huid voordoet. Maar juist dus op andere plekken.
Edson
00:25:14
Nou, daar kan ik mee thuiskomen. Dankjewel, Marlies. En als we kijken naar, kijk, we leven nu in een andere maatschappij. Jasper had het er net ook al over. Er zijn mensen online die gewoon echt beweren dat zonnebrandcrème smeren, dat je dat echt niet hoeft te doen. Is dat iets waar je in jouw werkveld zorgen om maakt?
Marlies
00:25:40
Ja, dat is natuurlijk heel zorgelijk. Dat is gewoon wel wantrouwen naar wat we in Europa, er zijn best strenge wetgevingen wat er op de markt mag zijn, op de markt brengen. En daar mag je op rekenen dat dat gewoon betrouwbaar is. En dat je dat gewoon kunt gebruiken. Dus dat is zorgelijk dat dat soort dingen er zijn. Anderzijds heb ik ook wel zoiets van, nou ja. Als je dat niet wil doen, zorg dan dat je je anders tegen de zon beschermt. Dus zorg dan, we zeggen ook al, smeren is je laatste bescherming. Dus ga dan voor het weren, ga voor die kleding. Je hebt steeds meer UV-beschermende kleding ook. Een zonnebril met UV-glazen. Je kunt natuurlijk ook al heel veel van je huid op andere manieren beschermen. En je kunt ook in de zonnebrandcrème, is er ook van alles te kiezen. Dus als jij zegt, ik wil geen chemische filters, kies dan voor de mineralenfilters, zoals Jasper ook doet. Ja, er is genoeg omheen om iets anders te kiezen dan te zeggen. Ik doe helemaal niks.
Edson
00:26:38
Jasper, jij hebt een boek geschreven. Wat bewoog je om dat boek te schrijven?
Jasper
00:26:46
Nou, ik zei het net al even tussen neus en lippen door. Een melanoom is één ding. Een uitgezaaid melanoom is een tweede. Ik ben ongeneeslijk ziek. Hoeveel jaar, dat willen wat mensen weten. Hoeveel jaar heb je dan? Snap ik dat ze die vraag stellen. Dat is in mijn geval heel moeilijk te zeggen. Want ik heb zogenoemde BRAF-remmers. BRAF, dat is de mutatie van mijn kanker. Beetje gek om te spreken over mijn kanker. En dat zegt het eigenlijk al. Het blokt, het vertraagt. En de vraag is hoelang dat nog duurt. Dat weet ik niet. Het voelt als blessuretijd, zeg ik wel eens. Geen idee. Bij Amerikaans basketbal heb je Volgens mij in de spelregels dat zo'n overtime in principe eindeloos door kan gaan. En dat is het scenario waar ik op hoop. Maar goed, laten we eerlijk wezen. Uitgezaaide kanker, ongeneeslijk ziek. Kan ook zomaar afgelopen zijn. Een maand of wat geleden was het weer heel spannend. Lag ik in het ziekenhuis. Nou, daar zou ik je details besparen. Maar toen was het weer kantje boord. Dus ik dacht, laat ik eens wat dingen op papier zetten. Voor het geval. Ik er niet meer ben als zij wat ouder is. Het boek is niet in kindertaal geschreven. Het is bedoeld voor haar en voor wie mee wil lezen. Ik blijf leraar, dus ik heb wat puntjes te maken. Vooral als ze 18 is.
Edson
00:28:17
Kan je ons kort vertellen wat er in het boek beschreven wordt?
Jasper
00:28:25
Ik heb het natuurlijk over mijn ziekteverloop. Ook. Voor haar is dit een realiteit waar ze mee, ja, ze weet niet beter. Ik was twee toen de diagnose kwam. Dus ja, het zinnetje papa heeft kanker, is niet één van haar eerste zinnen, maar dat zei ze al toen ze heel jong was. Dus ze weet niet beter. Gisteren hadden we het, ze zit nu in groep drie, gisteren hadden we het over spreekbeurten. Ze beginnen nu de eerste spreekbeurten te gaan. Toen zei mijn vrouw, wil je het misschien over de ziekte van papa hebben? Dat zijn van die thema's. Het doet me ook wel wat als ik dit nu zeg hoor. Daar gaat het boek ook over natuurlijk. Dus in zekere zin is het een persoonlijk relaas. Maar ik heb ook een aantal dingen die ik van mijn lever wil. Die over hele andere dingen gaan. En het is echt niet een somber boek. Sterker nog, de mensen die het gelezen hebben die zeggen. Wat schrijf je met een lichte toon? Over zoiets zwaars. Het gaat over veel dingen die ik van belang vind. Het gaat bijvoorbeeld over surfen. Ik heb een hoofdstuk over surfen. Het zijn 16 brieven. Over 16 verschillende onderwerpen. Ook eentje over reizen. Dingen die ik belangrijk vind. Er gaat zelfs een brief over eten. Een belangrijk onderwerp in mijn leven. Maar natuurlijk ook een brief over de dood. En mijn beelden daarover. Dus dat is wat het is.
Edson
00:29:52
Ja, ik krijg chills over mijn body als je het zo vertelt. Vooral omdat ik dan ook gelijk denk van, jeetje man, als ik je zo hoor, dan denk ik, we nemen dit, tenminste als ik naar mezelf kijk, ik neem het gewoon niet zo serieus als dat ik het zou moeten nemen eigenlijk.
Jasper
00:30:14
Dat nam ik ook nooit, Edson. Het is jou ook niet kwalijk te nemen. Wij doen, volgens mij handelen wij mensen naar eer en geweten. En soms dan bescherm je je tegen de zon. En laat ik eerlijk wezen, vaak ben ik het ook vergeten. Ik was naar Costa Rica, ik zag mooie golven. Ik dacht, oh, let's go. Op een gegeven moment voelde ik die zon. Ik had een t-shirt aan. Dacht ik, oh, ga ik nu mijn lichaam beschermen tegen de zon? Of ga ik hem over mijn hoofd binden? Dus dat soort fouten die ik, want dat was gewoon een fout. Dat is menselijk, denk ik.
Edson
00:30:45
Dat is het belangrijke, dat we er aandacht aan besteden. Een op de vijf mensen in Nederland die krijgt dus huidkanker. Ik vind dat echt shocking. Ik vind dat echt heel veel. Hoe gaan we het oplossen, Marlies?
Marlies
00:31:00
Ja, dat is veel, hè? Ja, en dat is niet allemaal melanoom. Dus dat zeg ik er echt wel bij. Melanoom is dat.
Edson
00:31:07
Er zijn verschillende.
Marlies
00:31:09
Ja. Dus ongeveer van de 75.000 nieuwe patiënten zijn 8.000 mensen met een melanoom. Maar dat is wel meteen de meest agressieve vorm van huidkanker. En dat betekent dat we dus, daarom hou ik me ook veel met wetenschap bezig. Dus we zien het gebeuren. We zien dat het nog meer wordt. Dus we zien die golf ook op ons afkomen in de zorg. Dus ik denk er aan de ene kant over na is, wat kunnen we doen aan preventie? Dus kan je mensen meer voorlichting geven? Dus daarom ben ik ook blij dat jij er ook weer aandacht aan geeft. En dat Jasper weer zijn verhaal doet. Maar voordat we die effecten zien, zijn we weer zo voor een jaar verder. Ik probeer te kijken of we met AI bijvoorbeeld mensen al eerder bewust kunnen maken van hun risico op huidkanker.
Edson
00:31:51
Op welke manier doe je dat dan? Met AI?
Marlies
00:31:55
Ja, dus op verschillende manieren. Maar een van de manieren wat we nu hebben ontwikkeld is dat we proberen als dermatoloog altijd een inschatting te maken hoe gevoelig je bent voor huidkanker of voor zonneschade. Dus dan kan je naar iemands huid kijken. Dus iemand die vaak wat rossig is en een lichte huid of veel sproetjes. Dan weet je al, die heeft een hoger risico. Dan kan je nog naar genetische factoren kijken. Maar wat we zagen is dat eigenlijk als we gewoon een foto hadden van iemands gezicht. En later dan met AI naar kijken, dat die eigenlijk beter kan voorspellen wie er huidkanker krijgt, dan dat wij als dermatologen dat kunnen doen.
Edson
00:32:28
Dus jullie zijn straks gewoon je baan kwijt?
Marlies
00:32:30
Nou ja, ik zou willen dat die getallen omlaag gaan. Dus dan kan je mensen bewust maken van, nou, monitor je huid en wees voorzichtig. En het zit allemaal nog in een soort. Maar ik bedoel, de eerste pilots hebben we nu gedaan. En we willen daar graag meer onderzoek naar doen. Maar ja, dat soort technieken werken we aan. Of kunnen we apps gebruiken zodat mensen thuis hun huid al kunnen controleren. Als ze een verdacht plekje hebben. Of kunnen we mensen eerder weer daarmee ontslaan. Zodat je thuis je huid in de gaten kunt houden. Dus dat soort technologieën moeten we echt wel gaan gebruiken. Want je kunt straks ook niet zomaar. Het is nu soms wel moeilijk om bij je huisarts terecht te kunnen. Of bij een dermatoloog. Ja, dat zijn allemaal dingen waar we over na moeten denken.
Jasper
00:33:14
En het worden er dus meer. Meer mensen die zich iedere keer, het zijn er al veel, maar het worden dus de prognoses nog meer. Tien jaar nog met 30% stijf. Komt dat dan omdat we steeds Misschien een beetje een naïeve gedachte, maar komt het dan dat we steeds rijker worden en naar Costa Rica gaan en dat soort gekke dingen gaan doen?
Marlies
00:33:29
Ja, het heeft waarschijnlijk vooral met de veroudering in Nederland te maken. Dus wel de vergrijzing. Dus de schade is echt wel van het verleden. Dus ik heb het idee, als ik zo door mijn oogharen naar de cijfers kijk, is dat bij de jongere mensen het getal wel iets lijkt te stabiliseren. Maar voorlopig zien we dat.
Jasper
00:33:48
Maar de zorg heeft dus nu al. Het staat nu al onder de druk en die druk wordt alleen maar hoger.
Edson
00:33:54
Wel echt superbelangrijk hoor, dat je dit vertelt. Want wat ik nu net zei ook, weet je. Ik denk dat het is gewoon, oh ja, dat doe ik wel even of niet. Weet je, in die sfeer zit het bij mij ook. Dus ik ben nu wel super getriggerd door jouw verhaal. Om dat gewoon wel echt serieus te gaan nemen. Om me gewoon echt in te smeren. Ook al ga ik fietsen. Of ook al ga ik even naar buiten. En ook mijn betrekking tot mijn kinderen. Weet je wel. Mijn gedrag zijpelt ook naar hen door. Weet je. Dus ik denk dat we daar met z'n allen wat bewuster mee om moeten gaan.
Marlies
00:34:30
En misschien het andere waar je ook. Ik denk dat Jasper dat ook wel vertelt. Maar heb je een plekje, loop er dan niet te lang mee rond. Dus zeker als we het hebben over een melanoom. Hoe vroeger we dat behandelen, des te beter zijn de. Het grootste deel als we dat gewoon vroeg behandelen. Dan opereren we het, snijden we het weg. Daarmee is het ook vaak klaar. Dan hoef je ook niets meer te doen.
Edson
00:34:52
Want hoe ziet zo'n melanoom eruit dan?
Marlies
00:34:54
Ja, dus heel vaak is het een moedervlek die er soms toch wat anders uitziet. En soms ontstaat die opnieuw. Dus uit niets eigenlijk. En soms heb je al langer een moedervlek die wat opvalt. Dus die zit er al langer, maar die gaat dan toch veranderen. Dus die groeit wat, verandert van kleur. Jasper had het verhaal van haar bloeden. En dat was dan misschien door het scheren. Maar dat is de vraag. Of was je het zelf ook al gaan bloeden? Wat onregelmatig van vorm. Dus valt die eigenlijk op tussen je andere moedervlekken? Of groeit die ineens heel hard? Of ontstaat die ineens opnieuw? Ga later toch laagdrempeliger beoordelen.
Edson
00:35:27
Jasper en Marlies, dank jullie wel dat jullie hier jullie verhaal wilden doen. En jullie kennis wilden delen.
Jasper
00:35:32
Graag gedaan. Bedankt voor de uitnodiging Edson.
Edson
00:35:36
Wil je nu betrouwbare informatie over hoe je je tegen de zon beschermt? Check dan zk.nl/zon.
00:00:00
Van oude wijsheden tot online trends. Over gezondheid wordt van alles beweerd. In Gezond Verstand ga ik, Edson de Graça, samen met een expert en ervaringsdeskundige op zoek naar betrouwbare informatie over de vele gezondheidsmisvattingen die je online tegenkomt. We doen dat aan de hand van feiten en fabels. En vandaag hebben we het over Zonnebrandcrème. Bij mij in de studio Jasper Rijpma en Marlies Wakkee. Jasper, fervent surfer, geliefd geschiedenisleraar. Zeker geliefd. Ja, je kan wel zo kijken, maar je bent leraar van het jaar geworden.
Jasper
00:00:37
Je moet je aan mijn leerlingen vragen of ik nog steeds geliefd was. Maar tien jaar geleden was ik leraar van het jaar, dat klopt.
Edson
00:00:42
Oh, tien jaar geleden? Tien jaar geleden, 2014. Dat is al verjaard. Maar bedankt voor het applaus. In 2020 kreeg je nogal slecht nieuws. Je kreeg de diagnose uitgezaaide melanoom, huidkanker. En jij besloot daarop een boek te gaan schrijven voor je dochter. Het boek heet Wat ik je nog zeggen wil, Levenslessen. Voor mijn kind. Nu deel je ook de kennis over de diagnose die je nu hebt. En vandaag dus ook met ons. Dankjewel daarvoor. Ook Marlies Wakkee is in de studio. Dermatoloog met een specialisatie in huidkanker. Als onderzoeker en arts verbonden aan het Erasmus MC in Rotterdam. Jij zet je in om ons beter te laten begrijpen wat huidkanker is. Hoe het ontstaat. En hoe we het kunnen voorkomen vooral. En vandaag gaat het over. Ook jij je kennis met ons delen. Genoeg kennis en ervaringen in de studio. Maar wij gaan eerst de straat op met de stelling. Verbranden is niet zo erg. Het helpt bij bruin worden. Vandaag een tomaatje. Morgen een chocolaatje.
START STRAATINTERVIEWS
Interviewer
00:01:46
Verbranden is niet zo erg, het helpt bij bruin worden. We zeggen ook wel vandaag een tomaatje, morgen een chocolaatje.
Voorbijganger 1
00:01:52
Ja, dat zeg ik zelf ook wel vaak inderdaad. Ik smeer er wel altijd in, maar als ik me verbrand, maak ik me er niet heel erg veel zorgen om meestal.
Voorbijganger 2
00:02:00
Ik heb een kleurtje, dus ik verbrand. Ik zie niet echt fysiek aan mezelf dat ik verbrand. Maar volgens mij had ik wel ergens over ingelezen dat je dat niet echt ziet bij getinte mensen. Maar dat het wel onderhuids precies hetzelfde effect heeft als mensen met minder melanine.
Voorbijganger 3
00:02:13
Factor 50 insmeren. Beter te vaak dan niet. Ik zou praten dat je doet ook z'n werk. En je krijgt rimpels van de zon.
Interviewer
En smeert u zich elke dag in?
Voorbijganger 4
00:02:22
Nou ja, hangt er een beetje vanaf. Ik kijk altijd via de Weers app naar mijn UV-index. En op het moment dat die hoger is dan een bepaald aantal, dan smeer ik me wel in.
Voorbijganger 5
00:02:31
Ik smeer me zeker niet elke dag in. Ik geloof ook wel in dat gewoon een beetje zelf kijken hoe lang je in de zon bent ook wel goed is. En dat ook smeren op je huid misschien ook wel negatieve effecten heeft. Want wat smeer je dan op je huid?
EINDE STRAATINTERVIEWS
Edson
00:02:44
Jullie horen het, we zijn de straat op gegaan. Dit was de stelling van brand is niet zo erg, het helpt bij bruin worden. Vandaag een tomaatje, morgen een chocolaatje. Wat viel jullie op vanuit de reacties op straat?
Marlies
00:02:55
Ja, nou ja, één ding wat opvalt natuurlijk is dat Verbrand is natuurlijk wel erg. Dus laat dat voorop stellen. Dus als we dat kunnen voorkomen. Elke keer verbrand is gewoon elke keer weer een belasting van je huid. Belasting van het DNA van je huidcellen. En op een gegeven moment kan je lichaam dat niet meer herstellen. En heb je gewoon een hogere kans op huidkanker. Dus ik hoop dat we ook van het ideaalbeeld afgaan. Dat je bruin moet worden. Dus dat je dat überhaupt wil bereiken. En het andere wat mij wel opviel in de reactie is dat juist de wat jongere mensen zich al best wel goed beschermen. Dus dat vind ik echt heel fijn om te horen. En dat is ook wel een beetje wat ik merk en wat ik zie. Dus heel veel mensen zeggen al heel bewust, ik smeer al een zonnebrandcrème of ik heb al een dagcrème met een UV-factor erin. En je ziet dat de wat oudere generaties soms heel makkelijk zijn. Dus die zeggen, ja, ik smeer dan toch niet zoveel. Eigenlijk ook wat we nu hoorden. En dan ondertussen zijn mensen soms een hele fietstocht aan het maken. Of aan het wandelen. Of heel veel buiten. Dus daar kan het echt nog wel een heel stuk beter.
Jasper
00:03:57
Maar de tijden zijn toch ook wel voor mijn gevoel een beetje veranderd. Ik kan mij uit mijn eigen jeugd herinneren. Op vakantie, camping in Frankrijk. Dat de vellen er vanaf haalden. Dat was jaarlijks eigenlijk. Voor mijn gevoel was dat eigenlijk vast de prik. En dan nog even dat terugschalen in factor. Dat je dan wel begon met dertig of zo. Ik weet niet of vijftig al op de markt was in de jaren negentig. Maar dat je dan inderdaad als een soort logisch proces dat ging afschalen tot je op een gegeven moment onbeschermd in de zon kon gaan zitten. Dat zijn mijn herinneringen aan mijn zomervakanties uit mijn jeugd. Maar dat doet niemand meer, toch? Of zie ik dat nou helemaal?
Marlies
00:04:38
Nee, daar heb je echt gelijk in. Ik heb ook het idee dat als je mensen vraagt hoe bescherm je, dan zijn ze soms voor zichzelf nog wel makkelijk, maar dan mensen met kinderen zeggen wel, maar mijn kinderen die zorgen wel dat ik die al goed bescherm. Dus daar, nou ja, oké. Dan is het de volgende generatie. Dus die zie je wel. En het is natuurlijk wel zo dat als je natuurlijk tegen het einde van de zomer, dan is je huid ook wat meer zongewend. Dus je zou dan ook wat Je zou ook wat een lagere factor kunnen smeren. Maar het is natuurlijk gewoon heel verraderlijk. Want als die zonkracht dan ineens in de zomer ineens een UV-index van 6 heeft, dan kan je nog steeds gewoon verbranden. En het is niet alleen maar verbranden wat uiteindelijk huidkanker geeft.
Edson
00:05:17
Jasper, jij hebt de diagnose melanoom. Wat is dat precies?
Jasper
00:05:24
Melanoom is de meest agressieve vorm van huidkanker. Het is ehm. Nou, een tumor, min of meer, uitwendig. Zat in mijn nek. Ik wijs nu naar mijn hals achterop. Dat is de plek waar ik, dat zeg ik altijd tegen mezelf, net niet smeerde. Dus ja, ik smeerde altijd mijn voorhoofd, mijn neus, de bekende zones. Ook wel achterop mijn nek, maar net dat plekje dat boven, ik ben een surfer zoals je al aantrekt, net boven mijn wetsuit. Dat smeerde ik niet zo goed in. Dat is de plek waar op een gegeven moment een moedervlek, daar moet je aan denken. En die begon bij het scheren te bloeden. En dat bleek een melanoom te zijn. Dus nou, een tumor.
Edson
00:06:04
Ja, dat is verschrikkelijk nieuws natuurlijk. Is, want dan kijk ik naar jou Marlies. Jasper geeft aan, ik smeer me in op de bekende zones. Het voelt dan zo echt. Als je één plekje vergeet in te smeren, dan kan je al de zaak zijn.
Marlies
00:06:28
Het is natuurlijk heel lastig om dat precies aan elkaar te koppelen. We weten wel, ik hoor dat ook in het filmpje, verbranding. Dat is eigenlijk hetgene wat we het meest proberen te voorkomen. Dus verbranding is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van een melanoom. En hoe vaak je dan moet verbranden, dat weten we natuurlijk niet precies. We kunnen niet zeggen, nou drie keer verbranden, dan is het raak. Maar als je je insmeert, kan je natuurlijk wel de kans dat je verbrandt verlagen. En dat zal natuurlijk uiteindelijk een combinatie zijn van verbranden en je huidtypen. Dus hoe lichter je huid, hoe sneller je verbrandt. Hoe gevoelig je bent voor de UV-straling. Maar dat het met elkaar te maken heeft, is wel heel waarschijnlijk.
Jasper
00:07:08
Marlies, mag ik ook wat vragen? Ja, zeker. Ik zei net dat er voor mijn gevoel, dat verhaal vertel ik tegen mezelf, dat er een verband is tussen de plek waar ik niet gesmeerd heb, namelijk de zijkant van mijn hals, noem je dat volgens mij, en de plek waar dan een melanoom is ontstaan. Nu heb ik begrepen dat er niet per se een causaal verband hoeft te zijn. Dus je kan ook een melanoom onder je voet. Maar toch is het voor mezelf in ieder geval een soort logisch verhaal. Nou ja, weet je, niet toevallig de plek net mijn wetsuit ophoudt. Dus hoe zit dat nou met causaliteit tussen de plek waar je, dat vraag ik me nou echt af.
Marlies
00:07:47
Ja, dat is wel een goede vraag. Nou ja, wat we zien is dat vanaf, we hebben in Nederland een hele goede registratie van huidkanker in Nederland. Dat is de IKNL die dat bijhoudt. En wat je ziet is vanaf de jaren zeventig is dat huidkanker steeds meer op plekken is gaan ontstaan die vroeger eigenlijk altijd bedekt waren. Dus de grootste stijging zien we bijvoorbeeld op Op de romp eigenlijk. Dus het heeft wel degelijk met kleding te maken. Die anders is geworden over de jaren. Waardoor je daar de stijging het hardste ziet.
Edson
00:08:14
En wat is er dan precies anders geworden in die kleding?
Marlies
00:08:16
Nou ja, de badkleding. Voordat huidkanker natuurlijk ontstaat. Heb je vaak al jaren dat je zonblootstelling hebt aan die gebieden. Maar de badkleding van, ik denk jaren 50. Is echt wel anders dan dat de badkleding nu is. Dus het heeft er wel mee te maken. Hoe meer huid jij blootstelt aan de zon. Des te meer heb je natuurlijk risico in die gebieden dat je ook huidkanker krijgt. En we zien bijvoorbeeld ook bij mensen die een buitenberoep hebben, dus die heel veel buiten zijn, dat die vaker ook huidkanker krijgen en vaak op de gebieden die al veel in de zon zijn. Of bij mannen zie je bijvoorbeeld de oren, dat daar vaak huidkanker, en dan is het niet altijd melanoom, ook andere vormen. Want je hebt korte haar, dus dan is je oorschelp sneller aan de zon blootgesteld. Of bij mannen met minder haar op het hoofd, zien we het vaak op het hoofd.
Edson
00:09:02
Ik zie je naar mij kijken, ja.
Marlies
00:09:04
Ja, ik denk, zal ik het zeggen? Nou ja, dus dan is het belangrijk om bijvoorbeeld een hoed of een pet te dragen om je hoofd te beschermen. Maar dan zijn dus je oren nog niet ingesmeerd. Dus het is wel degelijk zo dat als je gebieden niet insmeert, dat je daar vaker dan huidkanker ziet. Maar het is andersom niet zo dat het niet voor kan komen op gebieden die wel bedekt zijn voor de zon.
Jasper
00:09:23
En watersporten zijn dus extra? Gevoelig, risicogroep. Heet dat volgens mij toch?
Edson
00:09:28
En waarom is dat dan zo? Ik kan me voorstellen, kijk, als je aan het surfen bent, je duikt het water in, maar je hebt natuurlijk, ja, je gaat niet de hele tijd jezelf insmeren, toch? Tenminste, dat lijkt me heel onhandig.
Marlies
00:09:43
Ja, maar eigenlijk, het is best wel verraderlijk, want op het water, ja, ik ben dus geen surfer, maar volgens mij heb je de temperatuur, krijg je niet zoveel van mee. Je hebt de wind, en dan kan de UV-index soms best wel hoog zijn. Dus dat is best wel verraderlijk eigenlijk, hoe snel je huidjes kan verbranden.
Edson
00:09:58
Wat is die UV-index voor de mensen die dat niet weten, zoals ik zelf?
Marlies
00:10:04
De UV-index zegt eigenlijk hoe krachtig de zonnestralen op de aarde komen. En dus we denken altijd als het heel warm is, als het 30 graden is, denken we allemaal aan van nu moeten we ons beschermen voor de zon. Maar eigenlijk is al nu in het voorjaar de UV-index al drie. Dus dat betekent eigenlijk dat het niet eens zo heel warm hoeft te zijn om al best wel een krachtige zon op aarde te hebben. Dat betekent dat we ons dan eigenlijk al moeten gaan beschermen. Het advies is, kijk niet naar de temperatuur, maar kijk naar de UV-index. En daar zitten ook echt adviezen aan vast, hoe je je tegen de zon kunt beschermen.
Edson
00:10:34
En jij deelt nu je kennis, Jasper, met iedereen die het horen wil. Je bent ook leraar. Wat merk je daarvan in de klas of op school? Zijn mensen hiermee bezig? Want het is wel ook iets waar je, kijk, ik denk vaak ook gewoon, als de zon schijnt, ja. Ik ben maar een half uur of een uur buiten.
Jasper
00:10:59
Hoe doen ze dat op school? Dat vind ik een hele moeilijke. Ik kan natuurlijk niet in hun kopjes kijken. Ik zie ze om eerlijk te zijn niet zo vaak bezig met zonnebrand en dat soort dingen. Ik weet wel dat ze vaak op de social media zijn. Dat ze voor hun informatievoorziening toch ook wel kijken naar wat influencers zeggen. En om heel eerlijk te zijn, Edson, heb ik daar ook wel een beetje een zorg.
Edson
00:11:23
En wat is die zorg dan?
Jasper
00:11:25
Nou, niet alles wat influencers zeggen hoeft noodzakelijkerwijs waar te zijn. Om even diplomatiek uit te doen.
Edson
00:11:31
Heel goed dat je dit zegt. Heel goed. Want mensen denken soms dat alles wat ze zien op internet, dat dat gewoon waar is.
Jasper
00:11:39
Nou, ik zal een voorbeeld noemen. Zelf, ja, weet je, ik heb ook, overigens, ik heb. Kort geleden heb ik Instagram verwijderd, maar tot die tijd had ik ook Instagram en volgde ik dus ook influencers. En mijn influencer, hoewel ik dat toch een beetje een vervelende, een beetje een jeukterm vind, zit een beetje in de surfhoek. Ik volg bijvoorbeeld iemand die heette Laird Hamilton. Laird Hamilton. Hamilton komt uit Hawaii, is een surflegende. Maar als het aankomt op zonnebrand en dus huidkankerpreventie, praat de beste man onzin. Larry Cook. Hij zegt allemaal kwalijke dingen. Zoals? Over zonnebrand bijvoorbeeld heeft hij gezegd. Nou moet je horen. Je moet geen zonnebrand op doen. Want als je zonnebrand op een plant spuit. Dan gaat de plant dood. Dus dat moet je niet doen. Dat denk ik. Leert. Je hebt miljoenen volgers. Hou op met onzin uit te kramen.
Edson
00:12:38
Het is ook nog iemand die echt wel een platform heeft.
Jasper
00:12:42
Ja, in Nederland is surfsport klein, maar het is internationaal huge. Huge business ook. Dus wat Laird zegt, mensen die slikken dat als een zoete koek.
Edson
00:12:53
Dat brengt ons bij het allereerste feit of fabel. Want, ja, ik wil wel weten, Marlies, dit is jouw werkveld. Misschien denk jij nu wel van, helemaal geen lariekoek. Dat is helemaal waar. Dit is feit of fabel. Van zonnebrandcrème krijg je huidkanker.
Marlies
00:13:11
Is dat een feit of een fabel? Een grote fabel. Maar ik heb een idee waar het vandaan komt. Want wat wel zo is, wat we vaak denken, is dat als we ons maar goed insmeren, dat je dan extra lang in de zon kunt gaan zitten.
Edson
00:13:25
En dat is niet zo? Want dat denk ik namelijk zelf ook.
Marlies
00:13:28
Je bent natuurlijk langer beschermd tegen de zon. Dus dat doet die sun protection factor in de zonnebrandcrème. Maar het risico ervan is dat als je heel veel zonnebrandcrème smeert, dat je dan denkt. Nu heb ik mijn Factor 50 ingesmeerd, dan kan ik de hele dag in de zon. En dat is het natuurlijk niet. Dus om je tegen de zon te beschermen is de volgorde weren. Dus eigenlijk tussen twaalf en drie de zon vermijden. Kleren, denk aan beschermende kleding. En als laatste smeer je de zonnebrandcrème op de gebieden die je niet in kunt smeren. Maar wat ik het idee heb, wat er heel vaak wordt gedacht is. Ja, ik heb me ingesmeerd. Dus dan kan ik gewoon nu de hele dag vol in de zon bakken. En bakken moet je nou net niet doen. Dus je ziet wel dat als je kijkt naar de studies en de literatuur die erover is. Is dat het dus heel lastig is dat de mensen die ook vaak veel zonnebrandcrème hebben gesmeerd. Als je dat ziet zijn dat ook vaak de mensen die wel heel veel in de zon hebben gezeten. En dan krijg je soms wel eens onterecht de relatie dat dat dan.
Edson
00:14:22
Ah, dat mensen dus denken van, oké, ik vat het. Maar hoe vaak moet je dan insmeren op zo'n dag?
Jasper
00:14:33
Ja, Marlies kijkt heel wijs de vraag naar mij toe. Mijn vijfde regel is om de twee uur. Als je normale dingen doet, door de stad fietsen, in de tuin. Nou, dat laatste weet ik eigenlijk niet. Want dan heb je toch wel extra exposure. En bij surfen al helemaal. Dat is ook nog een vraag van mij voor jou. Want ik had een beetje in mijn hoofd dat als je watersport doet, dat je ook nog te maken hebt met reflectie van het water. Dat het alle kanten op komt. Dus wat ik eigenlijk wil zeggen, dat weren, kleren, smeren geldt ook voor surfen. En in het geval van kleren hebben we beschermende kleding. Die zijn niet populair. Die zijn niet hip. Die zijn niet cool. Sommige mensen denken dat je er belachelijk uitziet. Ik heb bijvoorbeeld een hoedje. Dan moet je even afstand nemen van het populaire beeld van de surfer. Die dan met blote bast zo van die blauwe golf surft. Nee, ik draag dus een hoedje. En daaronder heb ik van die zinkzalf. Oh ja. Ja, dus ik zie er een beetje, daar mag je jezelf in vullen. Maar ik doe dat wel. Weer ik leren smeren, maar die is er helemaal gelijk.
Edson
00:15:40
Jeetje, jij zegt door de stad fietsen. Ik moet je heel eerlijk zeggen. Daar zou ik dus. Ik zou dat dus niet doen. Als ik naar buiten gewoon ga. Het is in bepaalde situaties dat ik me insmeer. En dat is eigenlijk.
Marlies
00:15:56
Als je naar het strand gaat. Ja, eigenlijk wel. Ja, dat is wat je hoort. En dat is natuurlijk waar iedereen aan denkt. Of ik ga op vakantie en ik neem mee mijn zonnebrandcrème. Dat is altijd waar je aan denkt. Maar juist dat voorjaar is best wel verraderlijk. Omdat je dan dus eigenlijk. Vaak de winter helemaal geen zon hebt gehad op je huid. En dan ineens zit je vol in de zon. Die dan ineens best wel krachtig kan zijn. Juist dan verbranden mensen best wel snel. Dus juist is het eigenlijk belangrijk om je al in het voorjaar te gaan beschermen.
Edson
00:16:23
En ook als het, want dat hoor ik ook wel eens. En dan denk ik, ja, het zal wel loslopen. Als het bewolkt is bijvoorbeeld.
Marlies
00:16:30
Ja, als het bewolkt is, dat vangt wel wat UV-straling weg. Maar het is natuurlijk verraderlijk. Want dan heb je ineens, is het toch weer, is het daartussendoor toch weer zon. Dus het advies is om je wel te beschermen.
Edson
00:16:42
Dus zodra de zon er is, smeer je gewoon in.
Marlies
00:16:45
Om nog even bij de influencers aan te sluiten. Iedereen wil natuurlijk ook gewoon een heel lang, een jonge, stralende huid houden. En het belangrijkste wat je kunt doen om rimpels te voorkomen, is eigenlijk je insmeren met zonnebrandcrème. Of in ieder geval zonverbranding te voorkomen. Omdat eigenlijk de beste, nou ja, dus de zon heeft als ander effect eigenlijk dat het je elastinevezels in je huid afbreekt en daardoor rimpels.
Edson
00:17:08
Dus doe het dan gewoon daarvoor. Doe het daarvoor.
Marlies
00:17:12
Dat is wat ik wel weer grappig vind bij veel influencers. Die promoten het vooral om de rimpels te voorkomen. Helemaal prima. Maar dat is natuurlijk ook een bijvangst. Je kan allerlei dure antirimpelcrèmes smeren. Maar eigenlijk moet je gewoon zonder antirimpelcrèmes smeren.
Jasper
00:17:25
Ik denk dat het net is als met de alcoholcampagne. Geniet maar drink met mate. Zo zie ik eigenlijk. Want laten we eerlijk wezen. Het is ook gewoon lekker om in de zon te zitten. Ik geniet ervan. Net nogmaals op de fiets door de stad. Voorjaarszonnetje. Is ook gewoon lekker. En ik wil het de mensen ook niet misgunnen. Maar met mate.
Edson
00:17:47
Jij weet het. Het kan gewoon echt wel erge consequenties hebben.
Jasper
00:17:51
Het is niet alleen dat het melanoom is uitgezaaid. Ik ben ongeneeslijk ziek. Dus dat is niet leuk.
Edson
00:18:00
Nee, op zijn zachtst gezegd. We hadden het net al over de factor 50. De volgende feit of fabel. Met factor 50 hoef je je minder vaak in te smeren. Feit of fabel Jasper?
Jasper
00:18:14
Oh, dan wordt hij naar mij gekaatst meteen. Jazeker. Ik hou dezelfde vuistregel aan. Dus om de twee uur. En volgens mij maakt het niet zoveel uit welke factor. Ik ben geen expert zoals Marlies. Ik heb mijn vuistregels. En om de twee uur smeer ik me in. Factor 50. Die hebben we vaak thuis. Dat is het. Maar Lies?
Marlies
00:18:37
Ja, het maakt niet uit.
Edson
00:18:38
Het maakt niet uit?
Marlies
00:18:39
Nee, dus je bescherming met factor 50 is 98%. En met factor 30 is die 97% volgens mij. Wat? Dus het scheelt niet zoveel. Maar de bescherming is vaak veel lager. Omdat je dus vaak niet genoeg smeert of dun smeert. Of dan ben je dus aan het zweten of zwemmen. En dan veeg je weer wat eraf. Dus je bescherming is vaak veel lager. Dus het belangrijke is. Vaak smeren, dus elke twee uur. Zeker als je veel buiten bent, zweet, sport. En dus die factor is niet het allerbelangrijkste.
Edson
00:19:09
Het is wel grappig dat je dat zegt. Meestal in deze tijd sta ik dan bij de drogisterij. En dan sta ik toch te kijken. Factor 20, factor 30, factor 50. Waarom hebben we niet alleen factor 50? Waarom zou ik factor 20 moeten nemen?
Marlies
00:19:27
Ja, nou ja.
Edson
00:19:28
Of is het allemaal marketing dit?
Marlies
00:19:30
Nou ja, het gaat dus wel iets omhoog. Maar het verschil is gewoon niet zo heel groot. Dus eigenlijk meestal zeggen we gewoon factor 30 is voldoende. En dat is meer gewoon zo vaak als we afspreken. Dus niet elke twee uur. En het is meer vooral iets wat je fijn vindt. En koop niet een hele dure zonnebrandcrème. Want dan denk je, oh ja, dat is wel een heel duur flesje. Ik smeer niet zoveel. Ja, koop vooral iets wat niet te duur is. Wat je fijn vindt om te smeren. Zodat je het gewoon vaak smeert.
Jasper
00:19:59
Zijn er echt kwaliteitsverschillen? En dan heb ik het over, niet hoe ze ruiken ofzo. Maar dan heb ik het echt over hoe ze werken.
Marlies
00:20:07
Ja, dus die zijn er wel. Dus de Consumentenbond, elk jaar brengt die zo'n test uit met alle zonnebrandcrèmes. En er zit best wel verschil in. Maar het zit hem niet in prijs. Want zij laten ook zien dat best wel. Eigenlijk goedkope zonnebrandcrèmes ook gewoon hartstikke goed zijn. Dus je hoeft niet een dure.
Jasper
00:20:25
Mag ik nog een vraag stellen over die zinkzalf? Ja. Want ik ga dus zometeen weer naar het strand. Voorjaarszonnetje. Net was het in ieder geval half bevolkt. Dat verwacht ik zo ook weer. Dus dan neem ik mijn zinkzalf mee. En dan heb ik het idee, dat smeer ik dus op mijn neus. En op plekken die, ik ben ook wat kaler bovenop mijn hoofd. Is dat dan extra beschermend, zinkzalf?
Marlies
00:20:49
Nou ja, is het echt zinkzalf of heb je zonnebrandcrème met zinkoxide?
Jasper
00:20:54
Nee, het is echt van dat clownspul.
Marlies
00:20:56
Ja, dus dat is prima. Want wat het doet is gewoon weer kaatsing geven. Wat het andere ding is, dat mensen soms bang zijn voor de zonnebrandcrèmes met chemische filters, de oxybenzone, dat je dat opneemt in je lichaam. Ja, dan kies je gewoon voor mineralenfilters. zinkbasis of titanium of ijzeroxide. En die weerkaatsen veel meer. Dan zie je ook nog eens goed dat je ze hebt gesmeerd. Want je ziet het gewoon zitten. Dus je ziet ook meer als het eraf is.
Edson
00:21:26
Dat het erop zit.
Jasper
00:21:29
Op het strand ook een soort influencer.
Edson
00:21:32
Goed beschermd. Of mensen denken van zo ga ik er echt nooit bij lopen. Zoek het uit.
Marlies
00:21:38
Je hebt ook van die goede sticks en zo. Ja, dat bedoel ik. Je hebt ze ook in kleurtjes. Ja, ik heb ze gezien.
Edson
00:21:45
Ja, hip of gezondheid. Toch gek dat het een ding blijft. Als we gaan naar de statistieken. Ik kreeg net een heel mooi sheetje voor me. En het schijnt dat we in Nederland soort van Europees kampioen zijn als het gaat om huidkanker.
Marlies
00:22:03
Ja, de getallen zijn echt enorm.
Edson
00:22:04
Hoe komt dat zo? En als we verder naar beneden gaan, in het zuiden van Europa, is het juist minder. En in het noorden is het juist meer.
Marlies
00:22:10
Ja. Volgens mij zit hier altijd een gekke balans in. Kijk, de effecten die we nu zien, dus we hebben 75.000 nieuwe patiënten per jaar momenteel. Dat is de afgelopen 20, sorry, de afgelopen 40 jaar is dat vervijfvoudigd. We verwachten dat het de komende 10 jaar nog met 30% stijgt. Dus we hebben echt heel veel huidkankerpatiënten. En dat is zeker niet allemaal melanoom, want dat zijn ook andere vormen van huidkanker. En de effecten die we zien zijn natuurlijk de effecten van mensen die dat 30 tot 50 jaar geleden in de zon zijn geweest. Als je daar vraagt, dan zeggen mensen, vroeger smeerde ik me in met Nivea. En dan niet Nivea zonnebrandcrème, maar dat was gewoon de blauwe, gewoon lekkere bodylotion. En dan gingen we op gewoon olie en dan gewoon het strand op. Dus daar zijn de effecten van. En ik denk ook- Ja, gewoon dat was vroeger zo. Dan ging je gewoon olie, dat is wat ik van de patiënten hoor. Zonnebloemolie om te bakken? Ja, gewoon zonnebloemolie of olijfolie en dan gewoon. Om bruin te worden? Ja, dan kon je extra snel bruin worden.
Edson
00:23:08
Zij zagen de zon als een soort airfryer.
Marlies
00:23:10
Ja, zoiets. En ik denk dat we nog steeds wel in Nederland, en ik denk dat het al wel beter gaat, maar nog steeds wel als je zonder dat je bruin bent geworden op vakantie terugkomt, van vakantie terugkomt wordt er gezegd, heb je geen fijne vakantie gehad. Ah ja, pale shaming. Pale shaming.
Jasper
00:23:26
Dat is een ding. Wat ben je nog wit? Heb je geen goede vakantie? Was het slecht weer ofzo? Wat zielig.
Edson
00:23:33
Pale shaming. Dan komen we bij het volgende feit of fabel. Iets wat ik zelf ook wel is. Zeg tegen mijn vrouw. Die is wit. En ik ben Afrikaan. Dus ik zeg precies dit soms. Als je een donkere huidskleur hebt. Hoef je je minder vaak in te smeren.
Marlies
00:23:56
Ja. Heb ik dan gelijk? Je hebt wel van jezelf meer bescherming met een donkere huid.
Edson
00:24:01
Hoor je dat, Schep?
Marlies
00:24:02
Dus dat is wel waar. Maar je kunt nog steeds verbranden. Dus het is ook niet helemaal zo dat je dan niet in hoeft te smeren. Je zou dus wel met een iets lagere factor kunnen smeren. Maar eigenlijk nog steeds elke twee uur insmeren. En zeker ook weer. Voor jouw huid zou gelden. Nou in het voorjaar. Kan je het toch zomaar verbranden.
Edson
00:24:26
Je zit ook naar me te kijken. Zo donker ben je ook weer niet vriend.
Jasper
00:24:29
En als je je kan verbranden. Als je een donkere huidskleur hebt. Dan betekent het. Lijkt mij ook. Dat je huidkanker kunt ontwikkelen.
Marlies
00:24:39
Ja, dat kan zeker. Wat we wel weer zien is dat, zeker als we het hebben over melanomen, dat het wel zich op andere plaatsen vaak voordoet bij mensen met echt een donkere huid. Dus dan zien we het vaker op de handpalmen, de voetzolen. En die zijn eigenlijk helemaal niet aan de zon blootgesteld. Dus denk aan Bob Marley was natuurlijk de bekendste met een melanoom. Dus wat we dan wel zien is dat daar best wel vaak een vertraging in zit voordat mensen dan dus bij een dokter komen. Omdat ze dan denken, nee dat kan niet bij mij. En omdat het dus niet zo zich op de standaardplekken gewoon op de huid voordoet. Maar juist dus op andere plekken.
Edson
00:25:14
Nou, daar kan ik mee thuiskomen. Dankjewel, Marlies. En als we kijken naar, kijk, we leven nu in een andere maatschappij. Jasper had het er net ook al over. Er zijn mensen online die gewoon echt beweren dat zonnebrandcrème smeren, dat je dat echt niet hoeft te doen. Is dat iets waar je in jouw werkveld zorgen om maakt?
Marlies
00:25:40
Ja, dat is natuurlijk heel zorgelijk. Dat is gewoon wel wantrouwen naar wat we in Europa, er zijn best strenge wetgevingen wat er op de markt mag zijn, op de markt brengen. En daar mag je op rekenen dat dat gewoon betrouwbaar is. En dat je dat gewoon kunt gebruiken. Dus dat is zorgelijk dat dat soort dingen er zijn. Anderzijds heb ik ook wel zoiets van, nou ja. Als je dat niet wil doen, zorg dan dat je je anders tegen de zon beschermt. Dus zorg dan, we zeggen ook al, smeren is je laatste bescherming. Dus ga dan voor het weren, ga voor die kleding. Je hebt steeds meer UV-beschermende kleding ook. Een zonnebril met UV-glazen. Je kunt natuurlijk ook al heel veel van je huid op andere manieren beschermen. En je kunt ook in de zonnebrandcrème, is er ook van alles te kiezen. Dus als jij zegt, ik wil geen chemische filters, kies dan voor de mineralenfilters, zoals Jasper ook doet. Ja, er is genoeg omheen om iets anders te kiezen dan te zeggen. Ik doe helemaal niks.
Edson
00:26:38
Jasper, jij hebt een boek geschreven. Wat bewoog je om dat boek te schrijven?
Jasper
00:26:46
Nou, ik zei het net al even tussen neus en lippen door. Een melanoom is één ding. Een uitgezaaid melanoom is een tweede. Ik ben ongeneeslijk ziek. Hoeveel jaar, dat willen wat mensen weten. Hoeveel jaar heb je dan? Snap ik dat ze die vraag stellen. Dat is in mijn geval heel moeilijk te zeggen. Want ik heb zogenoemde BRAF-remmers. BRAF, dat is de mutatie van mijn kanker. Beetje gek om te spreken over mijn kanker. En dat zegt het eigenlijk al. Het blokt, het vertraagt. En de vraag is hoelang dat nog duurt. Dat weet ik niet. Het voelt als blessuretijd, zeg ik wel eens. Geen idee. Bij Amerikaans basketbal heb je Volgens mij in de spelregels dat zo'n overtime in principe eindeloos door kan gaan. En dat is het scenario waar ik op hoop. Maar goed, laten we eerlijk wezen. Uitgezaaide kanker, ongeneeslijk ziek. Kan ook zomaar afgelopen zijn. Een maand of wat geleden was het weer heel spannend. Lag ik in het ziekenhuis. Nou, daar zou ik je details besparen. Maar toen was het weer kantje boord. Dus ik dacht, laat ik eens wat dingen op papier zetten. Voor het geval. Ik er niet meer ben als zij wat ouder is. Het boek is niet in kindertaal geschreven. Het is bedoeld voor haar en voor wie mee wil lezen. Ik blijf leraar, dus ik heb wat puntjes te maken. Vooral als ze 18 is.
Edson
00:28:17
Kan je ons kort vertellen wat er in het boek beschreven wordt?
Jasper
00:28:25
Ik heb het natuurlijk over mijn ziekteverloop. Ook. Voor haar is dit een realiteit waar ze mee, ja, ze weet niet beter. Ik was twee toen de diagnose kwam. Dus ja, het zinnetje papa heeft kanker, is niet één van haar eerste zinnen, maar dat zei ze al toen ze heel jong was. Dus ze weet niet beter. Gisteren hadden we het, ze zit nu in groep drie, gisteren hadden we het over spreekbeurten. Ze beginnen nu de eerste spreekbeurten te gaan. Toen zei mijn vrouw, wil je het misschien over de ziekte van papa hebben? Dat zijn van die thema's. Het doet me ook wel wat als ik dit nu zeg hoor. Daar gaat het boek ook over natuurlijk. Dus in zekere zin is het een persoonlijk relaas. Maar ik heb ook een aantal dingen die ik van mijn lever wil. Die over hele andere dingen gaan. En het is echt niet een somber boek. Sterker nog, de mensen die het gelezen hebben die zeggen. Wat schrijf je met een lichte toon? Over zoiets zwaars. Het gaat over veel dingen die ik van belang vind. Het gaat bijvoorbeeld over surfen. Ik heb een hoofdstuk over surfen. Het zijn 16 brieven. Over 16 verschillende onderwerpen. Ook eentje over reizen. Dingen die ik belangrijk vind. Er gaat zelfs een brief over eten. Een belangrijk onderwerp in mijn leven. Maar natuurlijk ook een brief over de dood. En mijn beelden daarover. Dus dat is wat het is.
Edson
00:29:52
Ja, ik krijg chills over mijn body als je het zo vertelt. Vooral omdat ik dan ook gelijk denk van, jeetje man, als ik je zo hoor, dan denk ik, we nemen dit, tenminste als ik naar mezelf kijk, ik neem het gewoon niet zo serieus als dat ik het zou moeten nemen eigenlijk.
Jasper
00:30:14
Dat nam ik ook nooit, Edson. Het is jou ook niet kwalijk te nemen. Wij doen, volgens mij handelen wij mensen naar eer en geweten. En soms dan bescherm je je tegen de zon. En laat ik eerlijk wezen, vaak ben ik het ook vergeten. Ik was naar Costa Rica, ik zag mooie golven. Ik dacht, oh, let's go. Op een gegeven moment voelde ik die zon. Ik had een t-shirt aan. Dacht ik, oh, ga ik nu mijn lichaam beschermen tegen de zon? Of ga ik hem over mijn hoofd binden? Dus dat soort fouten die ik, want dat was gewoon een fout. Dat is menselijk, denk ik.
Edson
00:30:45
Dat is het belangrijke, dat we er aandacht aan besteden. Een op de vijf mensen in Nederland die krijgt dus huidkanker. Ik vind dat echt shocking. Ik vind dat echt heel veel. Hoe gaan we het oplossen, Marlies?
Marlies
00:31:00
Ja, dat is veel, hè? Ja, en dat is niet allemaal melanoom. Dus dat zeg ik er echt wel bij. Melanoom is dat.
Edson
00:31:07
Er zijn verschillende.
Marlies
00:31:09
Ja. Dus ongeveer van de 75.000 nieuwe patiënten zijn 8.000 mensen met een melanoom. Maar dat is wel meteen de meest agressieve vorm van huidkanker. En dat betekent dat we dus, daarom hou ik me ook veel met wetenschap bezig. Dus we zien het gebeuren. We zien dat het nog meer wordt. Dus we zien die golf ook op ons afkomen in de zorg. Dus ik denk er aan de ene kant over na is, wat kunnen we doen aan preventie? Dus kan je mensen meer voorlichting geven? Dus daarom ben ik ook blij dat jij er ook weer aandacht aan geeft. En dat Jasper weer zijn verhaal doet. Maar voordat we die effecten zien, zijn we weer zo voor een jaar verder. Ik probeer te kijken of we met AI bijvoorbeeld mensen al eerder bewust kunnen maken van hun risico op huidkanker.
Edson
00:31:51
Op welke manier doe je dat dan? Met AI?
Marlies
00:31:55
Ja, dus op verschillende manieren. Maar een van de manieren wat we nu hebben ontwikkeld is dat we proberen als dermatoloog altijd een inschatting te maken hoe gevoelig je bent voor huidkanker of voor zonneschade. Dus dan kan je naar iemands huid kijken. Dus iemand die vaak wat rossig is en een lichte huid of veel sproetjes. Dan weet je al, die heeft een hoger risico. Dan kan je nog naar genetische factoren kijken. Maar wat we zagen is dat eigenlijk als we gewoon een foto hadden van iemands gezicht. En later dan met AI naar kijken, dat die eigenlijk beter kan voorspellen wie er huidkanker krijgt, dan dat wij als dermatologen dat kunnen doen.
Edson
00:32:28
Dus jullie zijn straks gewoon je baan kwijt?
Marlies
00:32:30
Nou ja, ik zou willen dat die getallen omlaag gaan. Dus dan kan je mensen bewust maken van, nou, monitor je huid en wees voorzichtig. En het zit allemaal nog in een soort. Maar ik bedoel, de eerste pilots hebben we nu gedaan. En we willen daar graag meer onderzoek naar doen. Maar ja, dat soort technieken werken we aan. Of kunnen we apps gebruiken zodat mensen thuis hun huid al kunnen controleren. Als ze een verdacht plekje hebben. Of kunnen we mensen eerder weer daarmee ontslaan. Zodat je thuis je huid in de gaten kunt houden. Dus dat soort technologieën moeten we echt wel gaan gebruiken. Want je kunt straks ook niet zomaar. Het is nu soms wel moeilijk om bij je huisarts terecht te kunnen. Of bij een dermatoloog. Ja, dat zijn allemaal dingen waar we over na moeten denken.
Jasper
00:33:14
En het worden er dus meer. Meer mensen die zich iedere keer, het zijn er al veel, maar het worden dus de prognoses nog meer. Tien jaar nog met 30% stijf. Komt dat dan omdat we steeds Misschien een beetje een naïeve gedachte, maar komt het dan dat we steeds rijker worden en naar Costa Rica gaan en dat soort gekke dingen gaan doen?
Marlies
00:33:29
Ja, het heeft waarschijnlijk vooral met de veroudering in Nederland te maken. Dus wel de vergrijzing. Dus de schade is echt wel van het verleden. Dus ik heb het idee, als ik zo door mijn oogharen naar de cijfers kijk, is dat bij de jongere mensen het getal wel iets lijkt te stabiliseren. Maar voorlopig zien we dat.
Jasper
00:33:48
Maar de zorg heeft dus nu al. Het staat nu al onder de druk en die druk wordt alleen maar hoger.
Edson
00:33:54
Wel echt superbelangrijk hoor, dat je dit vertelt. Want wat ik nu net zei ook, weet je. Ik denk dat het is gewoon, oh ja, dat doe ik wel even of niet. Weet je, in die sfeer zit het bij mij ook. Dus ik ben nu wel super getriggerd door jouw verhaal. Om dat gewoon wel echt serieus te gaan nemen. Om me gewoon echt in te smeren. Ook al ga ik fietsen. Of ook al ga ik even naar buiten. En ook mijn betrekking tot mijn kinderen. Weet je wel. Mijn gedrag zijpelt ook naar hen door. Weet je. Dus ik denk dat we daar met z'n allen wat bewuster mee om moeten gaan.
Marlies
00:34:30
En misschien het andere waar je ook. Ik denk dat Jasper dat ook wel vertelt. Maar heb je een plekje, loop er dan niet te lang mee rond. Dus zeker als we het hebben over een melanoom. Hoe vroeger we dat behandelen, des te beter zijn de. Het grootste deel als we dat gewoon vroeg behandelen. Dan opereren we het, snijden we het weg. Daarmee is het ook vaak klaar. Dan hoef je ook niets meer te doen.
Edson
00:34:52
Want hoe ziet zo'n melanoom eruit dan?
Marlies
00:34:54
Ja, dus heel vaak is het een moedervlek die er soms toch wat anders uitziet. En soms ontstaat die opnieuw. Dus uit niets eigenlijk. En soms heb je al langer een moedervlek die wat opvalt. Dus die zit er al langer, maar die gaat dan toch veranderen. Dus die groeit wat, verandert van kleur. Jasper had het verhaal van haar bloeden. En dat was dan misschien door het scheren. Maar dat is de vraag. Of was je het zelf ook al gaan bloeden? Wat onregelmatig van vorm. Dus valt die eigenlijk op tussen je andere moedervlekken? Of groeit die ineens heel hard? Of ontstaat die ineens opnieuw? Ga later toch laagdrempeliger beoordelen.
Edson
00:35:27
Jasper en Marlies, dank jullie wel dat jullie hier jullie verhaal wilden doen. En jullie kennis wilden delen.
Jasper
00:35:32
Graag gedaan. Bedankt voor de uitnodiging Edson.
Edson
00:35:36
Wil je nu betrouwbare informatie over hoe je je tegen de zon beschermt? Check dan zk.nl/zon.