Leren uit de topsport: hoe coachen werkt

Bij NOC*NSF is Francesco dagelijks bezig om een vinger aan de pols te houden bij zijn coaches. Hij zoekt continu de verbinding op om te kijken hoe het met iedereen gaat en wat er beter kan. Maar soms duiken er uitdagingen op die extra aandacht vragen: sociale conflicten, plotseling vertrek, blessures, successen. In die situaties dient Francesco als sparringspartner. ‘Na een succes komen sporters onder een vergrootglas terecht. Dat heeft een enorme impact die extra tijd van je vraagt. Hoe gaat je sporter daarmee om? Hoe coach je een sporter daarbij? En wat als de sporter de nu verhoogde verwachtingen niet kan waarmaken?’ Francesco benadrukt dat je in de sport altijd meer verliest dan je wint. ‘Er wint er altijd maar één en de rest verliest. En als je wint… The hunter becomes the hunted. Je jaagt altijd naar de eerste plek, kijkt naar wat de beste doet. Ben je eenmaal de beste, dan ga je over je schouder kijken. Je perspectief verandert. Daarom is meervoudig succes boeken zo ongelofelijk ingewikkeld.’

Francesco Wessels, Coach of Olympic coaches bij NOC*NSF

De wedstrijd als natuurlijke habitat

Dat die verwachtingen stress met zich meebrengen, hoeft volgens Francesco niet negatief te zijn. ‘Sommigen gedijen goed, of zelfs beter, onder druk. Anderen hebben er moeite mee – ook al hebben ze dezelfde vaardigheden op sportgebied. Als coaches zien we wel dat wedstrijdervaring helpt. Je leeft er naartoe. Je moet in dat moment willen zijn,’ legt hij uit. En zenuwen voor een wedstrijd? Of voor een presentatie, als we kijken naar een kantooromgeving? Francesco: ‘Stress in het moment is acute stress. Er komen chemische stoffen vrij die ervoor zorgen dat je snel reageert en optimaal presteert. Absoluut niet negatief dus. Sterker nog: als jij niet zenuwachtig bent, boeit het je dan wel genoeg? Ben je er dan wel klaar voor?’

Pieken, herstellen en leren

Francesco onderstreept de educatieve waarde van piekmomenten en vindt dat leidinggevenden te weinig oog hebben voor de cumulatieve stress die zich opbouwt als er geen herstelmoment is. Want net als dat een topsporter moet herstellen na een wedstrijd, moeten medewerkers in een organisatie dat na een aantal drukke dagen of weken. ‘Cumulatieve stress is als een sluipwesp die ervoor zorgt dat je op het piekmoment niet kunt presteren. Bovendien is het een teken dat er geen tijd is om stil te staan, om te herstellen.’ En dat is hartstikke slecht voor de business, want herstellen gaat niet alleen over bijkomen, legt hij uit. ‘Herstellen is ook leren van de voorgaande piekperiode. Wat is er gebeurd, wat zou je anders of beter kunnen doen. Als je altijd piekt, herstel je nooit en leer je nooit. Je hebt dan geen tijd en ruimte om nieuwe dingen te proberen of innovaties toe te passen.’

Pak je agenda er maar bij

Francesco mist toewijding bij veel leidinggevenden, dus als u zelf leidinggevende bent: werp eens een blik in uw agenda. Francesco: ‘Waar staat leidinggeven in je agenda? Wanneer vraag je je medewerkers: hoe gaat het? Hoe pak je deze taak aan? Hoe vind je dat gaan? Laat maar zien hoeveel uur jij besteedt aan leidinggeven. Allemaal zijn ze er trots op dat ze leidinggevende zijn, maar niemand maakt er echt tijd voor. Zonde, want ik beloof je: als je die tijd wel maakt, ondervang je ongeveer 90% van alle problemen.’