Meer grip op je feed? Zo beïnvloed je wat je ziet op social media
Geplaatst op 30 april 2025
| Een artikel als onderdeel van socialminderen
| 4 minuten lezen
Je opent je favoriete social media app voor ‘even snel’ een bericht of filmpje… en voor je het weet is er een uur voorbij. Herkenbaar? Dat is geen toeval. Social media zijn zo ontworpen dat je blijft kijken. Maar kun je daar zelf ook iets aan veranderen? Ja – met een paar slimme keuzes bepaal jij wat je ziet. Gedragswetenschapper Dr. Wouter van den Bos legt uit hoe de apps werken én hoe jij weer grip krijgt op je tijdlijn.
Lees de samenvatting
Social media zijn ontworpen om je aandacht vast te houden, maar je kunt zelf invloed uitoefenen op wat je ziet. Gedragswetenschapper Dr. Wouter van den Bos legt uit dat veel apps gebruikmaken van algoritmes die bepalen welke content je te zien krijgt op basis van je interacties. Dit kan leiden tot negatieve gevoelens, zoals een verlaagd zelfbeeld en concentratieproblemen. Gelukkig zijn er manieren om je feed te beïnvloeden: volg accounts die je blij maken, gebruik de 'Niet geïnteresseerd'-functie, stop met liken wat je niet wilt zien, maak je zoekgeschiedenis leeg en blader bewust.
Hoe werkt het algoritme van social media?
Veel apps werken niet met een chronologische tijdlijn, maar met een zogenaamd algoritme. Dat is een slimme code die bijhoudt waar jij naar kijkt, wat je leuk vindt, wat je overslaat, en met wie je interactie hebt. Op basis daarvan krijg je steeds meer van hetzelfde. Wouter van den Bos: “Als je één keer een sportfilmpje kijkt, zie je er meteen nog veel meer. Het algoritme denkt dan: dit vind jij leuk, dus dat laten we vaker zien.” En dat gaat snel. “Jongeren denken vaak dat ze zelf kiezen wat ze zien, maar het algoritme beslist mee.”
Waarom is dat een probleem?
Het algoritme laat je zien wat je aandacht vasthoudt. Dat is vaak content die extreem, grappig of perfect is. Hoe langer je blijft kijken, hoe meer advertenties je ziet – en hoe meer geld er verdiend wordt. “Die apps zijn erop gebouwd om jou zo lang mogelijk vast te houden,” zegt Wouter. “Alles is gericht op jouw aandacht.”
Dat kan gevolgen hebben voor hoe je je voelt. Uit onderzoek blijkt:
- 62% van de jongeren voelt zich minder blij na het zien van perfecte beelden.
- 77% heeft moeite met concentratie door telefoongebruik.
- 84% gebruikt hun telefoon vlak voor het slapengaan, wat de slaap verstoort.
Wouter: “Als je uren per dag ziet hoe anderen leven, ga je jezelf automatisch vergelijken. Dat beïnvloedt je zelfbeeld en je gevoel van rust.”
Wat kun je zelf doen? 5 tips om je feed te beïnvloeden
Gelukkig kun je het algoritme van bijvoorbeeld Instagram of TikTok ook beïnvloeden. Kleine aanpassingen in jouw gedrag maken al een verschil:
- Volg accounts die je blij maken: Kies bewust wat je volgt. Volg mensen of onderwerpen waar je energie van krijgt.
- Gebruik ‘Niet geïnteresseerd’: Zie je iets wat je liever niet meer ziet? Bij veel apps, zoals Instagram, kun je aangeven dat je bepaalde berichten niet interessant vindt. Tik op de drie puntjes naast een bericht, of houd de post even vast, en kies ‘Niet geïnteresseerd’. Zo leert het algoritme wat je liever overslaat – en krijg je minder van dat soort berichten te zien.
- Stop met liken van dingen die je niet meer wilt zien: Wat je liket, ziet de app als positief signaal. Wees daar bewust mee.
- Maak je zoek- en kijkgeschiedenis leeg: Je geschiedenis beïnvloedt je tijdlijn. Maak deze af en toe schoon via je instellingen.
- Blader bewust: Wouter: “Vraag jezelf af: kijk ik hiernaar omdat ik het wil, of omdat het er toevallig staat?” Door bewuster te scrollen, train je je algoritme.
Je smartphone de baas
Soms merk je dat je hoofd vol zit door je telefoon. Minder gebruiken klinkt makkelijk, maar is vaak best lastig. Daarom helpt Zilveren Kruis jongeren en volwassenen om daar bewuster mee om te gaan. Met de gratis Mirro-cursus Je smartphone de baas krijg je inzicht in je gedrag en leer je stap voor stap hoe je weer grip krijgt op je telefoongebruik.
Wouter van den Bos
Dit artikel is geschreven in samenwerking met dr. Wouter van den Bos. Wouter is gedragswetenschapper. Hij onderzoekt hoe jongeren beslissingen nemen en leren in een wereld vol sociale prikkels. Hij is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en bestudeert de invloed van technologie en sociale media op de ontwikkeling van jongeren.
