Zo train je mentale weerbaarheid in je team: handvatten voor jeugdtrainers
Geplaatst op 8 October 2025
| Een artikel als onderdeel van Onzichtbare blessure
| 4 minuten lezen
In sport gaat het vaak over conditie, techniek en tactiek. Maar ook het hoofd speelt een grote rol. Jongeren die mentaal weerbaar zijn, en dus zelfvertrouwen hebben, kunnen beter omgaan met spanning, tegenslagen en druk. Wikke van Stam, sportpsycholoog en onderzoeker bij het Mulier Instituut, ziet in haar werk hoe groot de invloed van sport kan zijn op de mentale gezondheid van jongeren.
Lees de samenvatting
Ontdek hoe jeugdtrainers jongeren helpen om mentaal sterker te worden – op én naast het sportveld.
- Jeugdtrainers spelen een sleutelrol in het ontwikkelen van mentale veerkracht bij jongeren.
- Lees hoe je als trainer signalen van mentale uitdagingen herkent en bespreekbaar maakt.
- Praktische tips en inspirerende voorbeelden laten zien hoe je mentale weerbaarheid kunt trainen.
- Ontdek hoe een veilige en positieve sportomgeving bijdraagt aan het zelfvertrouwen van jongeren.
Wat is mentale weerbaarheid?
Mentale weerbaarheid betekent dat jongeren leren omgaan met moeilijke situaties. Ze geven niet op bij een gemiste kans, een verloren wedstrijd of kritiek van een trainer. Wikke: “Als jongeren stap voor stap met meer spanning leren omgaan, groeit hun zelfvertrouwen. Ze merken dat ze meer aankunnen dan ze dachten.”
Weerbaarheid kun je trainen, net zoals spieren. Begin klein en bouw de druk langzaam op. Laat jongeren ervaren dat fouten maken mag en dat je daar sterker van wordt. Wikke vertelt: “Door sport ervaren jongeren dat spanning tijdelijk is. Ze leren dat ze doorzetten en sterker worden, juist omdat het soms lastig is.”
Lichamelijke en mentale weerbaarheid horen bij elkaar
Bewegen maakt jongeren fitter, maar ook mentaal sterker. Tijdens sport maken ze gelukshormonen aan die zorgen voor ontspanning en een beter humeur. Dat helpt hen omgaan met stress en spanning. Wikke: “Lichaam en geest werken samen. Wie fysiek sterker wordt, voelt zich vaak ook mentaal krachtiger.”
Hoe jeugdtrainers kunnen bijdragen aan mentale weerbaarheid
Als coach speel je een belangrijke rol in de mentale groei van jongeren en kun je zorgen voor veiligheid, vertrouwen en motivatie in het team. Wikke: “Mentale weerbaarheid groeit in een omgeving waar plezier centraal staat. Daar durven jongeren te oefenen, fouten te maken en opnieuw te proberen.”
Zo help je jongeren sterker in hun schoenen staan
- Maak een veilige omgeving: laat zien dat fouten maken normaal is.
- Geef complimenten voor inspanningen: waardeer moeite en doorzettingsvermogen, niet alleen resultaat.
- Bouw spanning rustig op: laat jongeren eerst eenvoudige oefeningen doen en maak de situatie stap voor stap uitdagender.
- Praat na over wedstrijden: bespreek wat goed ging en wat beter kan.
- Stimuleer teamgevoel: laat jongeren elkaar steunen bij tegenslagen.
Lees ook het artikel: Zo kunnen coaches bijdragen aan de mentale gezondheid van jongeren
Meer steun voor coaches en jongeren
In een gemiddeld elftal zitten 2 jongeren die dag in dag uit een zware wedstrijd spelen. Niet op het veld, maar in hun hoofd. Uitspreken wat je voelt, is niet altijd makkelijk. Dat kan flink eenzaam voelen. Terwijl een klein beetje support al een groot verschil maakt. Daarom zetten de KNVB en Zilveren Kruis zich samen in om mentale gezondheid bespreekbaar te maken. Heb je zelf support nodig of wil je graag support geven? Check www.onzichtbareblessure.nl voor tips, podcasts en apps die je hierbij helpen.
Wikke van Stam
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Wikke van Stam. Wikke is sportpsycholoog en senior onderzoeker bij het Mulier Instituut. Ze onderzoekt hoe sport en bewegen jongeren helpen bij hun motivatie en mentale gezondheid.
