Laat deze crisis een vruchtbare bodem zijn voor wellbeing in organisaties

De noodgedwongen flexibiliteit zorgt voor nieuwe werkvormen en onverwachte samenwerkingen. We zijn gaan waarderen dat we met minder toekunnen. Dit blijkt ook uit onderzoek van TNO: medewerkers ervaren meer rust nu en denken ondertussen na over hoe ze dit willen vasthouden. Adviseurs Gezond Ondernemen Lotte Mintjes en Riëlle Nij Bijvank nemen je mee in hun coronabevindingen over organisaties waar nu hoofdzakelijk thuisgewerkt wordt. Ook geven ze advies aan werkgevers hoe om te gaan met de transitie naar het ‘nieuwe normaal’

We bewaken onze mentale balans graag achter de schermen.

We worstelen natuurlijk al langere tijd met zaken die ons welzijn negatief beïnvloeden: de gejaagdheid, de prestatiedruk, het niet los kunnen komen van je mobiel en de informatie op social media. Door de stilstand ontstaat er een unieke gelegenheid om al deze zaken bloot te leggen. Voor de coronacrisis zagen wij dat werkgevers en leidinggevenden moeite hadden de mentale gezondheid bespreekbaar te maken. Zij vroegen zich af: ‘Is dat aan mij? Gaat het over mij?’ En dus kwamen er anonieme hulplijnen of trainingsmogelijkheden om vrijwillig je mentale fitheid te versterken. Maar die werden vaak niet gebruikt door medewerkers. Het lijkt erop dat we – zeker binnen de werkcontext - niet geassocieerd willen worden met mentale problemen. Ondertussen ploeteren we ‘achter de schermen’ om de mentale balans te bewaken.

We kunnen eigenlijk behoorlijk goed tegen een stootje

En toen kwam het coronavirus. Dienstverleners van psychologische zorg en bedrijfsmaatschappelijk werk zagen al in de eerste quarantaineweek een enorme toename van werkgevers die online coaching en begeleiding voor hun medewerkers aanboden. Ondersteund door alarmerende berichten in de media over eenzaamheid en mentale problemen voor thuiswerkers, kwam massaal erkenning voor de druk op onze gemoedstoestand en de hulp die daarbij nodig was. Maar wat blijkt nu een paar weken later? De hulplijnen staan niet roodgloeiend. Er wordt veel minder gebeld naar een hulplijn dan gedacht. Nu moeten we zeker niet het belang van een hulplijn ondermijnen, in tegendeel. Sowieso is iedere geholpen medewerker er eentje. Ook is de kans groot dat medewerkers zich wél gesteund hebben gevoeld door deze mogelijkheid. Een gedachte als: ‘het vangnet is goed geregeld mocht ik het echt niet redden’, kan al veel steun bieden. Maar in eerste instantie hebben medewerkers het zelf –met behulp van hun sociale kring- georganiseerd. Er is een enorm beroep gedaan op onze veerkracht en die lijkt voor een groot deel -in deze eerste fase van de crisis- eigenlijk heel goed te zijn. Gelukkig erkennen onze partners in de psychologische zorg dit ook en zegt zelfs de WHO dat we moeten vertrouwen en inzetten op ons mentaal kapitaal.  

Een feest der herkenning dat mens zijn 

De vraagstukken rond mentale gezondheid staan door de coronacrisis in een totaal ander daglicht. We zijn nu allemaal, om precies dezelfde reden, onderhevig aan mentale druk. We zitten collectief in hetzelfde schuitje en dat maakt de worsteling die we daarin ervaren in één keer heel normaal. Als we nu een collega vragen hoe het gaat, schaamt hij of zij zich niet om te vertellen wat een chaos het thuis is en hoe lastig het is werkzaamheden af te maken. We zien werkgevers met een stevige prestatienorm medewerkers op het hart drukken dat ‘maximaal presteren’ er deze dagen niet in zit en je dat ook niet van jezelf moet verwachten. Bestuurders tonen zichzelf menselijk en benaderbaar doordat ze medewerkers wekelijks letterlijk een inkijkje geven in hun leefwereld. Voor onszelf is er, als moeders van jonge kinderen, vanuit alle kanten en ook van onze werkgever begrip en erkenning voor het feit dat je één van de ballen laat vallen. Omdat de combinatie van werk en gezin in deze tijden nu eenmaal op momenten niet te doen is. We doen zelfs mee aan een workshop ‘Werk en gezin in coronatijd’, omdat we blijkbaar in een situatie zitten waar we nog veel van kunnen leren. Voor de coronacrisis hadden we een soortgelijke workshop waarschijnlijk links laten liggen. We zien elkaars menselijkheid meer dan ooit, we lachen er ook keihard om, wat een bevrijding!

 
Senior Adviseur Gezond Ondernemen Lotte Mintjes

De paradox van eigen regie

Werkgeluk en mentale gezondheid zijn in één klap mainstream geworden. We ervaren nu noodgedwongen hoe het ook alweer is als je goed voor jezelf moet en mág zorgen. Iedereen heeft er belang bij veerkrachtig te zijn en daar de randvoorwaarden voor te creëren. Waar we nu als een geluk bij een ongeluk tot een nieuwe norm en nieuw gedrag komen, weten we natuurlijk niet hoe het straks verder gaat. In gesprek met vrienden en collega’s horen we regelmatig: als we maar niet naar de oude situatie teruggaan waar we elkaar en onszelf druk opleggen, werken in een cultuur van controledrang, waar de focus ligt op ‘constant meer en beter’. De wens om zelf regie te blijven voeren én de angst om ‘overruled’ te worden door je omgeving is een hele terechte: het is de paradox van eigen regie (bron: Eigen Regie onderzoek Zilveren Kruis). Medewerkers weten dat ze zelf verantwoordelijk zijn om te starten met gezonde keuzes maken, maar ze hebben nu eenmaal een stimulerende en helpende omgeving nodig om het ook vol te houden. En diezelfde paradox is nu in deze crisis een enorme kans voor werkgevers. 

De meeste druk die we ervaren, leggen we ook op aan anderen

Beste werkgever, jouw organisatie kan die stimulerende omgeving zijn waar medewerkers ervaren hoe belangrijk ze zijn. Dus blijf erkenning en oog hebben voor de veerkracht van je medewerkers. Momenteel bereiden werkgevers zich voor op de volgende fase van de crisis waarin we ons vizier weer openen, bouwen we aan een nieuwe situatie. Het is dan passend om medewerkers en teams te ondersteunen met reflectietijd. Faciliteer de dialoog door op teamniveau te inventariseren waar positieve energie zit om zaken structureel te veranderen. Ondersteun medewerkers om ontspanning te blijven vinden als het thuiswerken langer duurt. En op de lange termijn: blijf in kaart brengen hoe het gaat met je medewerkers, bijvoorbeeld met korte surveys. Meer dan ooit kijkt een medewerker naar het bedrijf waar hij werkt: is het verhaal echt? En kan ik zinvol werk doen en mag ik het op een manier doen zodat mijn leven in balans is? Deze vragen worden nu al gesteld en vragen straks om een antwoord. Van bovenaf bepalen wat het beste is, maakt plaats voor het meer aandacht hebben voor elkaar. En voor continu met én van elkaar leren. Daar zit de crux van wendbaar zijn, als individu, maar ook als organisatie. En denk bij alles wat je organiseert (uit welk goed hart het ook komt): geeft het meer of minder werkdruk? Denk aan lijstjes, regels, controles: wat is echt nodig en wat kan minder? Want de meeste druk die we ervaren, leggen we ook op aan anderen. We gaan dit niet in één keer uitvinden, dat wordt vallen en opstaan. En laten we daar vervolgens ook met elkaar om lachen. Met als resultaat: groei. Op persoonlijk-, team- en organisatieniveau.