Feit of fabel: een opgeruimd huis zorgt voor een opgeruimd hoofd

Mijn moeder zei vroeger vaak: “een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd”. Mijn ouderlijk huis lag er altijd spic en span bij. Helaas heb ik dit opruim-gen niet van haar meegekregen. Natuurlijk houd ik het huishouden echt wel een beetje bij, maar van harte gaat het niet. Daarnaast hecht ik me nogal aan spullen, wat ervoor zorgt dat mijn huis behoorlijk vol is.

Ontplofte woonkamer

En toen was daar plotseling Marie Kondo: opruimgoeroe en meester-weggooister. Met haar opruimwoede veroverde ze in korte tijd de wereld. Ineens raakte iedereen om mij heen in de ban van het ‘ontspullen’. “Geloof me, het werkt zó rustgevend,” jubelde vriendin M. tijdens een bezoekje. Ze keek eens rond in mijn woonkamer, naar de uitpuilende boekenkasten (ga ik echt nog lezen!), de volgebouwde vensterbanken (gezellig!) en de overvolle koffietafel (handig, alles bij de hand!). “Misschien ook wat voor jou om een keer te proberen…?”

Mijn eigen systeem

In eerste instantie was ik een tikje beledigd: ik hou van mijn huis. Van mijn spullen. Ze zijn onderdeel van mij. Ja oké, ik raak weleens in de stress als ik mijn sleutels/schoenen/oplader niet kan vinden, maar over het algemeen weet ik waar alles ligt. Toch begon het in de dagen daarna te knagen. Misschien dat mijn moeder, Marie Kondo en vriendin M. toch wel een punt hadden?

Meer opruimen, minder stress

De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar het effect van opruimen op je geest, en met name op je stressniveau. Uit een Amerikaanse studie onder 60 huishoudens blijkt dat een rommelig huis invloed heeft op ons cortisolniveau, en leidt tot meer stress. Daarnaast bleken deelnemers met een rommelig huis vaker last te hebben van een negatieve stemming, dan deelnemers met een opgeruimd huis. Opvallend: uit dezelfde studie blijkt dat dit vooral voor vrouwen geldt. De mannen in de studie registreerden de rommel in huis wel, maar dit had bij hen geen duidelijk effect op hun cortisollevels.

Rommel werkt afleidend

Maar waarom krijgen we stress van rommel, en werkt een opgeruimd huis rustgevend? Volgens Darby Saxbe, hoofdonderzoeker van de studie, heeft dat meerdere redenen: “Opruimen geeft mensen het gevoel dat ze controle hebben over hun omgeving. Het leven zit vol onzekerheden, en daarom vinden we het prettig als onze directe leefomgeving voorspelbaar en netjes is. Daarnaast kan rommel heel afleidend werken. Het geeft ons constant prikkels, zowel visueel als mentaal. Je kunt het vergelijken met een to-do lijst waarvan de taken niet af zijn.”

Opruim-gen

Misschien wordt het dan toch eens tijd voor een grondige opruimbeurt. Maar waarom vinden sommige mensen dat zo lastig? Het blijkt dat opruimen de een natuurlijker ligt dan de ander. “Over het algemeen zijn mensen die houden van opruimen nauwkeuriger van aard en hebben meer oog voor detail,” vertelt Saxbe. “Mensen die niet van opruimen houden zijn spontaner en minder georganiseerd.” Hier herken ik me wel in. Ik heb geen last van stress door mijn rommel om me heen. Sterker nog: ik kan er heel goed tegen. Mijn moeder niet, die had controle nodig over haar omgeving. Ik ben gewoon spontaan, weet ik nu. Is het dus toch niet gek dat ik minder opgeruimd ben dan mijn moeder.